Klimaatschade door luchtvaart is veel groter dan de sector ons wil doen geloven. Bijna 15 procent van alle broeikasgassen in Nederland komen uit vliegtuigen. Waar vrijwel alle andere sectoren de daling hebben ingezet, groeit de uitstoot van de luchtvaart nog steeds.
Met een uitstoot van 30,9 megaton CO2-equivalent per jaar is de luchtvaart vanaf Nederlandse luchthavens goed voor bijna 15 procent van de totale uitstoot van ons land. Dat is meer dan de hele landbouw en vrijwel net zoveel als al het wegverkeer in ons land.
Deze uitkomsten zijn schokkend: veel Nederlanders zijn genoodzaakt vrijwel dagelijks gebruik te maken van de openbare weg, terwijl slechts acht procent van onze landgenoten verantwoordelijk is voor 42 procent van het vliegverkeer.
Jan Modaal vloog vóór corona slechts eens per drieënhalf jaar. Het armste kwart van de bevolking vliegt slechts eenmaal in de zesenhalf jaar, zo bleek uit antwoorden op kamervragen van Lammert van Raan (Partij voor de Dieren).
Enige sector met stijgende uitstoot
Mogelijk nog belangrijker is dat de uitstoot van vrijwel alle andere sectoren daalt – inclusief die van het wegverkeer – door elektrificatie of andere maatregelen. De uitstoot van het vliegverkeer steeg daarentegen tussen 2002 en 2019 met 18 procent.
De vliegindustrie zelf schermt tot op de dag van vandaag met een bijdrage van ‘slechts’ twee procent en probeert hiermee de verantwoordelijkheid voor de klimaatcrisis in de schoenen te schuiven van andere sectoren.
De sector rapporteert systematisch te lage cijfers over de uitstoot en onderschat daarmee het eigen aandeel in de klimaatcrisis. Zo worden slechts de emissies toegerekend tijdens het landen, taxiën en opstijgen en wordt alleen de CO2-component meegenomen.
Kijk naar de verkochte kerosine
Een vliegtuig dat vliegt boven de 3000 voet (iets meer dan 900 meter) telt niet mee in het aandeel van de luchtvaart in de Nederlandse emissiecijfers. Het zou zuiverder zijn om te kijken naar de leveringen van kerosine op de luchthavens. Dan pas wordt het klimaateffect voor de hele vlucht vanuit Nederland bekend. Vluchten naar ons land worden in deze methode meegenomen in de kerosineverkoop op buitenlandse luchthavens.
Deze berekeningswijze wordt aanbevolen door het internationale klimaatpanel IPCC. In 2019 – vóór corona – werd er 3,91 miljoen ton kerosine geleverd aan de internationale luchtvaart in Nederland, aldus het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS).
De verbranding van zoveel kerosine levert 15,3 megaton CO2 op – berekend op basis van een emissiefactor van 4,0 kilogram per liter, vastgesteld door onderzoeksbureau CE Delft op basis van ‘well to wheel’ emissies (inclusief de uitstoot voor het oppompen van de olie en het produceren en distribueren van de kerosine). Dat is bijna tien procent meer uitstoot dan het CBS rapporteert.
Meer dan CO2 alleen
Een volgend manco in de uitspraken van de vliegindustrie over de eigen uitstoot is dat slechts gekeken wordt naar de uitstoot van CO2. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving speelt er meer: “De luchtvaart heeft een wezenlijk grotere impact op het klimaat dan alleen via de uitstoot van deze broeikasgassen. Ook waterdamp, stikstofoxiden, roetdeeltjes, sulfaat en contrailvorming zijn van invloed op de opwarming van de aarde”.
Het planbureau wijst naar onderzoek dat aantoont dat het totale broeikaseffect één tot vier keer groter is dan alleen het effect van CO2. Onderzoeksbureau SEO refereert aan hetzelfde onderzoek en adviseert in calculaties rekening te houden met een opslagfactor van twee voor het aandeel niet-CO2-uitstoot.
Om overschatting te voorkomen is het goed een opslagfactor van één aan te houden, zo adviseert het jongste research paper van D.S. Lee uit 2021. Alhoewel deze methode een simplificatie is van de werkelijkheid – effecten zijn namelijk afhankelijk van type vliegtuig, locatie en hoogte waarop wordt gevlogen – is een verdubbeling een conservatieve inschatting die een ondergrens oplevert voor de totale klimaatschade. De uitstoot van de luchtvaart vanuit ons land kwam in 2019 dan uit op 30,6 megaton CO2-equivalent.
Overmatige luchtvaart in Nederland
Tot slot beschouwt de luchtvaart steeds de uitstoot op mondiaal niveau en gaat graag voorbij aan het feit dat de luchtvaartsector in ons land bovengemiddeld groot is, vooral als gevolg van het economisch weinig waardevolle overstappers-model van KLM.
Om dit in perspectief te plaatsen, is het goed de uitstoot af te zetten tegenover andere sectoren waarover het CBS rapporteert. Die cijfers geven wél het totale broeikaseffect weer in CO2-equivalenten.
Pre-corona blijkt de luchtvaart dan goed voor 14,4 procent van de totale uitstoot van Nederland. En is daarmee groter dan de landbouw en bijna net zo groot als het totale wegverkeer en de volledige elektriciteitsvoorziening van ons land. Dit zijn overigens allebei sectoren die wél volop aan het vergroenen zijn.
De uitstoot van broeikasgassen is een breed probleem. Het maakt niet uit of de uitstoot wordt veroorzaakt door een vliegtuig, een auto of een schip. Terwijl vrijwel alle andere sectoren de uitstoot tussen 2002 en 2019 wisten te verlagen, is die van de luchtvaart met 18 procent gestegen.
Laten we stoppen met het narratief dat de luchtvaart ‘slechts’ twee procent van de CO2-uitstoot levert en starten met het verhaal dat de luchtvaart in Nederland verantwoordelijk is voor een massieve vijftien procent. Vliegtuigen die vertrekken vanuit Nederland dragen even veel bij aan de klimaatproblematiek als alle auto’s op onze wegen samen, en meer dan alle boeren bij elkaar.
Sla dit artikel op in uw favorieten
Joske
Snel opgelost: wie CO2 uitstoot moet betalen om de CO2 terug uit de lucht te halen. Geologische sequestratie kost bij grootschalige implementatie ongeveer 200€/ton (en in de toekomst zal dat zakken). Een vliegtuigtrip stoot ongeveer 100 gram per persoon per km uit, dus het ticket wordt dan 20€ per 1000 km duurder.
Dat geld moet dan wel ook effectief daarvoor gebruikt worden uiteraard.
SK
Tijd voor gerechtigheid! Afgelopen weken heeft de rechter tot twee maal toe de belastingdienst op de vingers getikt vanwege het achterhouden van informatie. Dit druist in tegen de wet, die voorschrijft dat alle relevante stukken in een zaak moeten worden overlegd.(bron RTL Nieuws 29/7/23 – fiscus-tik-vingers-rechter-achterhouden-informatie). Deze uitspraak schept een precedent m.b.t. ‘het valt allemaal wel mee’ beleid die Schiphol Groep, overheid,(ministers met luchtvaart / stikstokuitstoot / duurzaamheid etc. in de portefeuille) luchtvaartmaatschappijen etc. hanteren. Het jarenlang opzettelijk negeren, bagatelliseren en bewust weglaten van belastende (relevante) informatie ,door bovengenoemden, over de daadwerkelijke ernstige schadelijke gevolgen van de luchtvaart is een misdrijf. Zo ook het bewust creëren, verspreiden van misleidende onvolledige, onjuiste informatie alsmede het blijven omzeilen van, en niet voldoen aan, beschermende regels, eisen en wetten. Hier is duidelijk sprake van vooropgezette volksverlakkerij en machtsmisbruik. Eerder verkregen vergunningen zijn onder valse voorwendselen verkregen, dus met terugwerkende kracht niet rechtsgeldig. Rechters hanteer de wet en kom op voor onze rechten in alle zaken die tegen Schiphol Groep, luchtvaartbeleid etc. lopen! Nederland is en blijft te klein voor zoveel vliegbewegingen!
Ger
CBS rekent met een factor 3.16, die alleen het verbranden van de kerosine rekent, niet de rest van de keten. Voor vliegtuig brandstof maken, tel er zo’n 21.8% van 3.16, oftewel een factor 3.85 WtW.
Boris Schellekens
Dat doen we ook. Emissie factor is inclusief de productie. Well to wheel zoals ze dat noemen. En die is inderdaad meer dan cbs aanhoudt
Manon
Beste wetenschappers, waarschijnlijk kunnen we zo ook de opwarming van de oceanen verklaren? Want wie vliegen er over de oceanen? Geen broedkippen, alleen stalen vogels waaronder o.a. (-K) LM. Tijd voor nieuw onderzoek? Nee tijd om te stoppen met vliegen!!!!!
Koos
Dat kunnen we niet zo stellen, in de atmosfeer wordt alle uitstoot snel gemengd. Neemt niet weg dat de luchtvaart een mede-oorzaak is van de oceaan opwarming.
Josje
Enkeltje Faro voor 79 euro, lokt een groot billboard in de stad. Voor velen is deze advertentie waarschijnlijk aanlokkelijk genoeg om de recente beelden van bosbranden en overstromingen en het nieuws dat we de warmste juli ooit hebben beleefd weer even gerieflijk te vergeten bij het maken van de vakantieplannen. Als er iets van ongerustheid is blijven hangen wordt die gesust door de gedachte dat er éven op uit met het vliegtuig de meest gepromote vorm van vakantie vieren is en blijkbaar dus iets heel normaals. Waarom zou je dan niet óók het vliegtuig pakken en even lekker ontsnappen aan het gedoe hier? Daarom is het zo uitermate kwalijk dat de overheid nalaat een duidelijk signaal af te geven van de impact van vliegen op het klimaat en op alle mogelijke manieren vliegreizen blijft promoten en subsidiëren (vrijstelling van kerosinetax, een vliegtax die niets voorstelt, het ‘redden’ van KLM alsof onze welvaart er vanaf hangt).
Maar nog veel erger en feitelijk crimineel is het verdonkeremanen van de schade die de luchtvaart aanricht door het manipuleren en ontkennen van de feiten. We zagen dat in het stikstofbeleid waarbij er alles aan is gedaan de luchtvaart buiten schot te houden. Het ontbreken van Schiphol op de lijst met piekbelasters. En dus het systematisch hanteren van te lage waarden voor de uitstoot van CO2. De bevinding dat uitstoot boven 900 m moeilijk eenduidig aan een bepaalde bron is toe te wijzen is door de politiek grof misbruikt om de luchtvaart de hand boven het hoofd te houden. Dat is kwade trouw, om het nog diplomatiek uit te drukken. Want men weet donders goed wiens belang men hiermee wenst te dienen. Ondertussen wordt het duurzaamheids PR-offensief van de luchtvaart (elektrisch vliegen, vliegen op waterstof) gretig overgenomen, terwijl die in geen enkele verhouding staat tot de klimaatbijdrage die van de luchtvaart gevraagd moet worden.
Daarom word ik zo treurig van zo’n niets aan de hand-reclame voor goedkope vliegvakanties midden in een wereld die in brand staat. Het is misleiding. Niet alleen is er een klimaatcrisis maar ook een morele crisis. De burger heeft een eigen verantwoordelijkheid, maar moet zich kunnen oriënteren aan het morele kompas van de overheid. Iemand zal toch het volk een keer moeten vertellen dat de dingen gaan veranderen.
Bianca
Dat het vervuilen boven de 900 meter niet meetelt. Ja, zo lust ik er ook nog wel een paar!
Die roetdeeltjes en kankerverwekkende stoffen blijven niet in de lucht hangen, hè?
Kerosine onbelast, maatschappijen die tickets voor een habbekrats verkopen om de vliegtuigen vol te krijgen. Ongelooflijk, dit vliegwereldje stinkt van alle kanten, wereldwijd en onze overheid is aandeelhouder, dus tel op je winst.
Jeroen
Het is heel correct én logisch om naar de totale uitstoot van de luchtvaart te kijken en niet enkel naar de uitstoot beneden de lage ondergrens van een paar 100 meter, zoals de Nederlandse Overheid doet. Deze mega-uitstoot en ongekende groei is niet te rechtvaardigen, zelfs niet door de lobby-industrie. Die laatste groep zou obv wetenschappelijke data verboden moeten worden. Door de harde data simpelweg naast hun jarenlange claims te leggen. Een politicus die onjuiste zaken zegt wordt tenslotte óók in de ban gedaan en/of krijgen processen aan hun broek, waarom lobby-clubs dan niet?
Prem
En wat gaan we dan doen met alle andere lobbyclubs? Bijvoorbeeld de lobbyclubs voor EV’s? Die onvoldoende of niet melden wat een massale aanslag op mens (slavernij en uitbuiting van kinderen en volwassenen) en milieu de delving van kobalt in Congo, benodigd voor accu’s en batterijen, tot gevolg heeft.
Erik
Dit is een oud narratief. Bovendien is het uitermate onzinnig en ook typerend voor de luchtvaartfans om, als ze geen argumenten meer hebben, naar anderen te gaan wijzen.
Rob
Grappig dat U als voorstander van vliegen uw medestanders die hun mond vol hebben van elektrisch vliegen hier geen dienst mee bewijst. Bedankt
kranten lezer
Gestuurd naar [email protected]. Het zou me niet verbazen als een e-mailadres van elke andere krant gewoon bestaat uit “redactie@naam van de krant.nl’. Proberen?
rrustema
Dus er moet een accijns-tellertje op de kerosinebuis waardoor de brandstof van Rotterdam naar Schiphol klotst. Kaching!
Persoonlijk lijkt het me goed de buis ook af te sluiten als het maximaal aantal vluchten voor die dag is behaald. Jammer dan, bijtanken kan morgen pas weer. De kerosine is opperdepop! Grounded.
Letzte Generation
Dat er activisten opstaan die zich “Letzte Generation” (of “Extinction Rebellion”) moeten gaan noemen om enigszins door te komen, doet de luchtvaart naar mijn mening niks. De laatste generatie vliegtuigen die net uit is, dat vinden ze alleen interessant. Uitstoot? Boeien. De leefomgeving vernietigen? Ook boeien. De aarde verder opwarmen? Boeien!
In de sprookjeswereld van de luchtvaart redden ze als een soort superhelden met hun ‘vliegtuig-Ark van Noah’s’ de mensen door met ze weg te vliegen als het hier op aarde niet leefbaar meer is. Met bestemming onbekend trouwens en ergens landen niet gegarandeerd. En ze leefden nog zo lang als er zuurstof in het vliegtuig aanwezig was.
Het einde.
Politici, wake up: ook de luchtvaart zal hun uitstoot zeer drastisch moeten verminderen. Of komt het pas echt door als jullie kinderen zich gaan aansluiten bij Letzte Generation?
Oscar
Dit wisten wij natuurlijk allang. Schiphol is de firma list en bedrog.
TJM Crombach
Even doorsturen naar de redactie van De Volkskrant.
[email protected]
Alle kranten opletten!
Doorsturen aan alle kranten: de artikelen in Trouw zijn de laatste tijd erg op de hand van de vliegindustrie. En Het Parool is een soort plaatselijke T.: ene meneer Herman Stil is de manlijke variant van Yteke T.
Jonathan de B
Ik heb Trouw niet voor niets vorig jaar opgezegd. Steeds meer pro luchtvaart geworden.
Bij die redactie is een steekje los gaan zitten. Hun duurzame top 100 wordt ook steeds raarder.
Ster
Gedaan, wil ook naar andere sturen maar daar zijn geen mailadressen van gevonden.
anton
En wat dacht U van de Telegraaf de KLM-pleaser!!!!
Marcel
Lijkt me het beste om door te sturen naar Frans Timmermans en Jesse Klaver. Misschien dat zij hier iets mee kunnen, laten zien hoe onwetenschappelijk het debat is en hoe kwalijk de lobby is…
Prem
@Marcel; er is niemand die meer vliegt dan Frans Timmermans…
Prem
U bedoelt die krant die pagina grote advertenties van vliegvakanties plaatst?
J.M.
@Prem: …..t.a.v. Frans Timmermans …
Wanneer je anderen gaat verwijten dat ze b.v geen vegetariër/veganist zijn, nog niet elektrisch rijden, vliegvakanties aanschaffen , padden doodrijden of chloorhoudende schoonmaakmiddelen gebruiken …… dan sla je de plank mis. “Wij” maken met de BV Nederland in een razend tempo de wereld stuk. De een ( veel) meer dan de ander. Echter is het nu tijd voor actie en regelgeving om onze milieu problemen z.s.m. aan te pakken. Dat lukt je niet met wijzen naar een ander dat is iets wat je m.i. wel kan uitstellen….
J.N.
Het is heel correct én logisch om naar de totale uitstoot van de luchtvaart te kijken en niet slechts naar de uitstoot beneden de lage ondergrens van een paar 100 meter zoals de Nederlandse Overheid doet. Deze mega-uitstoot en ongekende groei is niet te rechtvaardigen, zelfs niet door de lobby-industrie. Die laatste groep zou obv wetenschappelijke data verboden moeten worden. Door de harde data simpelweg naast hun jarenlange claims te leggen.