Het beleid om de luchtvaart in ons land jarenlang te laten groeien, is gebaseerd op verkeerde aannames. Twee universiteiten pleiten er nu voor om het toekomstige luchtvaartbeleid te baseren op cijfers die wél iets zeggen over de economische bijdrage van het vliegverkeer.
Jarenlang hanteerde de overheid cijfers over aantallen bestemmingen, frequenties van vluchten en directe verbindingen, kosten en snelheid om het belang van Schiphol te onderstrepen. Maar die cijfers zeggen helemaal niets over de economische bijdrage van de luchtvaart aan de Nederlandse economie en over het welzijn van de bevolking.
Daarom ontwikkelde het Ministerie van Infrastructuur (I&W) een nieuwe indicator, waarin economie en welzijn wél zijn meegenomen. Maar de Vrije Universiteit en de Breda University pleiten nu in een groot onderzoek in opdracht van Natuur & Milieu voor een nog nauwkeuriger rekenwijze waarin de waarde van bestemmingen expliciet is meegenomen.
Bij het toepassen van de nieuwe rekenmethode blijkt dat één op de drie bestemmingen geen enkele waarde heeft voor ons land en zelfs een negatief effect heeft op economie en welzijn.
De belangrijkste kritiek van de twee onderzoekers Paul Peeters (Breda) en Eric Pels (VU) is dat de overheid geen rekening houdt met de Nederlandse vraag of de vraag vanuit mensen die in ons land moeten zijn. Daardoor hebben volgens de berekeningen van I&W vluchten met veel overstappers net zoveel waarde als vluchten waarop vooral Nederlanders zitten of mensen die hier moeten zijn.
Gespannen voet
Dat staat op gespannen voet met de realiteit. Immers voegen overstappers vrijwel niets toe aan de Nederlandse economie. De ‘netwerkkwaliteit’ van Schiphol is daardoor nauwelijks gerelateerd aan de Nederlandse economie en al helemaal niet aan het welzijn van de Nederlandse bevolking, zo concluderen de twee.
Door het negeren van de milieukosten die gepaard gaan met dergelijke vluchten, blijft buiten zicht dat deze bestemmingen zelfs een negatieve waarde opleveren voor de samenleving.
“Het ministerie stelt dat de gebruikte methodiek niet tot doel heeft het hubmodel van de luchtvaart te beschermen. Toch is dat exact wat de methodiek van de overheid doet”, aldus een commentaar van Natuur & Milieu op de opzienbarende resultaten.
“De huidige indicator zal altijd toenemen bij groei van de luchtvaart en afnemen bij krimp. Het Kader Netwerkkwaliteit van I&W meet dus vooral kwantiteit en geen kwaliteit.”
Slechts bedrijfseconomisch belang
Het resultaat is dat het overstapmodel van KLM en de verdere uitbreiding daarvan wordt gewaardeerd, terwijl onduidelijk is of de Nederlandse burger en economie er baat bij heeft.
“Voor luchtvaartmaatschappijen is niet de economische waarde van een bestemming relevant, maar de bedrijfseconomische bijdrage van de verbinding, ofwel de winst voor de luchtvaartbedrijven zelf”, aldus Koenraad Backers van Natuur & Milieu.
De methode negeert dat de werkelijke bijdrage aan economie en welvaart juist sterk afhankelijk is van het reisdoel van passagiers. In de huidige methode telt een vlucht die voor 100 procent is gevuld met overstappers net zoveel mee als een vlucht volledig gevuld met vakantiegangers of zakelijke passagiers met Nederland als eindbestemming.
“Een vlucht met veel overstappers betekent dat er uit Nederland weinig vraag is naar die bestemming. Dat zou moeten worden meegenomen in de waardering.”
Als op de nieuwe manier wordt gerekend, blijkt rap dat maar liefst 30 procent van de vluchten geen netto economische bijdrage levert. Dit leidt tot de conclusie dat krimp van Schiphol juist goed kan zijn voor de economie, afhankelijk van de bestemmingen die vervallen.
Op het verkeerde been
“De overheid wil met de schaarse capaciteit een zo groot mogelijke economische en welvaartsbijdrage leveren. Maar het huidige kader zet beleidsmakers en het publiek op het verkeerde been. Het helpt niet om te sturen op een waardevol netwerk en moet daarom worden aangepast.”
Het ministerie maakt cruciale fouten in de manier waarop netwerkkwaliteit wordt gedefinieerd: het algemene publieke belang aan connectiviteit wordt gereduceerd tot een theoretisch en eng gedefinieerd bedrijfseconomisch belang: dat van de luchtvaartsector. De overheid gaat mee in oud denken waarbij de bescherming van het hubmodel van Schiphol en KLM tot doel van de overheid wordt gemaakt.
De kritiek van de Vrije Universiteit en Breda University werd ook al geuit in eerdere onderzoeken door onder meer SEO, CE Delft en de Erasmus Universiteit. De huidige methodologie geeft geen inzicht in het netwerk dat “het beste past bij Nederlandse consumenten en bedrijven”, zoals het officiële luchtvaartbeleid eist.
Morgen organiseert de vliegindustrie een bijeenkomst tussen lobbyïsten en Tweede Kamerleden, achter gesloten deuren. Kamerleden die goed beslagen ten ijs willen komen, doen er goed aan de samenvatting van dit nieuwe rapport vooraf te lezen. Veel conclusies staan loodrecht op de mantra’s die zij morgen ongetwijfeld te horen krijgen.
Sla dit artikel op in uw favorieten
Herman Reinders
Over verkeerde cijfers gesproken: ik woon vlak bij het meetpunt 10 (Clusiusstraat, Aalsmeer) van het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS). Ik schat de afstand tussen mijn woning en dit meetpunt op hooguit 100 meter. Omdat ik de metingen van dit punt niet zo heel erg vertrouw, heb ik onlangs zelf een decibelmeter aangeschaft. Zojuist even 25 metingen gedaan en tegelijk gekeken wat het meetpunt van BAS aangaf. Het gemiddelde van de metingen van BAS was 51,9 decibel. Ter illustratie: een geluidsniveau van 60 decibel wordt omschreven als “een gesprek op 1 meter afstand”. Bij mijn eigen metingen kwam ik uit op een gemiddelde van 83,6 decibel. Zoiets als een boormachine op 1,2 meter. Geen enkel vliegtuig produceerde minder dan 81 decibel. Bij dergelijke waarden dien je op de werkvloer gehoorbescherming te dragen. We hebben hier zelfs te maken met uitschieters tot 95 decibel. Je zou dus aan de hand van deze cijfers denken dat het in de omgeving van het meetpunt aanzienlijk rustiger is dan in mijn achtertuin. Ik loop daar regelmatig met mijn honden en nee hoor, je vergaat daar ook van de vliegtuigherrie! En je kunt echt geen gesprek op 1 meter afstand voeren als onze “nationale trots” weer laag overkomt…
Paul
De Schiphollobby zit overal diep in blijkbaar.
“Nederland mag Schiphol niet laten krimpen zonder Europese toestemming, stelt adviseur Hoge Raad
De Nederlandse overheid mag Schiphol niet zelfstandig doen krimpen naar 460 duizend vluchten. Eerst is toestemming nodig van de Europese Commissie. Dat staat in een zwaarwegend juridisch advies aan de Hoge Raad.”
https://www.volkskrant.nl/economie/nederland-mag-schiphol-niet-laten-krimpen-zonder-europese-toestemming-stelt-adviseur-hoge-raad~b6ff802c/?utm_source=VK&utm_medium=email&utm_campaign=20240405%7Clunch&utm_content=Nederland%20mag%20Schiphol%20niet%20laten%20krimpen%20zonder%20Europese%20toestemming%2C%20stelt%20adviseur%20Hoge%20Raad&utm_term=311550&ctm_ctid=9327643b15a0a5c32ba98a328448c075
https://1ft.io/proxy?q=https%3A%2F%2Fwww.volkskrant.nl%2Feconomie%2Fnederland-mag-schiphol-niet-laten-krimpen-zonder-europese-toestemming-stelt-adviseur-hoge-raad~b6ff802c%2F%3Futm_source%3DVK%26utm_medium%3Demail%26utm_campaign%3D20240405%257Clunch%26utm_content%3DNederland%2520mag%2520Schiphol%2520niet%2520laten%2520krimpen%2520zonder%2520Europese%2520toestemming%252C%2520stelt%2520adviseur%2520Hoge%2520Raad%26utm_term%3D311550%26ctm_ctid%3D9327643b15a0a5c32ba98a328448c075
Paul
Er is nog een lange weg te gaan ,als een advies aan de Hoge Raad al spreekt van onrechtmatig handelen bij het verlagen (sic) tot een belachelijk hoge 460000 vluchten.
Robin Slegers
Misschien wel zo netjes om de Franse regering tevoren even te waarschuwen, anders gaan zij voor miljarden het schip in.
Het is niet de KLM maar Airfrance/KLM dus ook zij moeten krimpen voor de hele wereld.
Dus miljarden verlies houdt in dat ook zij failliet gaan.
De lobby tiert welig
Er zaten gisteren meer kamerleden bij het lobby-evenement van KLM, waar de sector veel leugens en desinformatie over onze parlementariërs kan uitstorten, dan bij het commissiedebat luchtvaart in de kamer zelf.
Dat is inmiddels de staat van onze democratie.
Derk
Dat de overheid naar verkeerde cijfers heeft gekeken verbaast mij niet.
Als je simpel naar de overkomende vliegtuigen kijkt had je dat ook geweten zonder een onderzoek.
Sjors
Volgens de XR site is vandaag die lobby bijeenkomst geblokkeerd in samenwerking met Scientist Rebellion!
Maaike
Hier te lezen: https://extinctionrebellion.nl/extinction-rebellion-en-scientist-rebellion-blokkeren-luchtvaartlobby-evenement-en-eisen-krimp-luchtvaart/
Fantastische actie! Ik was al zo boos over die lobby-bijeenkomst dat ik een mail stuurde naar een politicus omdat ik het ontzettend oneerlijk vind dat bedrijven (in dit geval de luchtvaart) een luisterend oor bij politici kunnen regelen terwijl omwonenden alleen gehoord worden als ze naar de rechter stappen…
Sietske
Vandaag geeft de klm een voordracht voor de pers hoe geluidhinder wordt ervaren. Waarom is daar een bijeenkomst namens klm voor nodig. Dat kunnen de bewoners toch t beste zelf zeggen.
rrustema
KLM is er natuurlijk om ervoor te waken dat het goed geïnterpreteerd wordt! Want die ’emotionele, irrationele burgers’ moeten wel op de juiste, zakelijke, verstandige manier begrepen worden. Zoiets?
Maaike
Werkelijk? Ik dacht dat ik ondertussen alles wel al had gehoord. Het kan toch nog zotter.
Ed
Zoals we inmiddels weten geldt in dit land dat wetenschappelijk onderbouwde conclusies worden gezien als “ook maar een mening” en dat er vooral wordt gestuurd op het gevoel van de onderbuik.
HansB
Zeer bedenkelijk dat die lobbybijeenkomst tussen vliegindustrie en Tweede Kamerleden achter gesloten deuren plaats vindt. Hoe staat het met de transparantie van besluitvorming? De vliegindustrie zal onder het huidige politieke gesternte een gewillig oor vinden. Ik ben er niet gerust op.
Lenie
Vandaag is die besloten bijeenkomst tussen vliegindustrie en Tweede Kamerleden. Met natuurlijk het doel zo veel mogelijk geld los te peuteren bij de Staat. Huh, Tweede Kamerleden? Die hebben toch wel wat anders en beters te doen? Wat dacht u van de schadevergoedingen aan de slachtoffers van het gaswinning- en toeslagenschandaal, spoedig gevolgd door het schiph€lschandaal? Zie de uitspraak van de rechter op 20 maart j.l. Kwestie van prioriteiten stellen. Bijeenkomst afblazen en gelijk beginnen?
Wilfried
@Lenie, precies hetzelfde zou ik ook zeggen. Gebeurde het maar.
rrustema
En vergeet niet, zonder KLM heeft Schiphol geen hubfunctie. De hubfunctie is dienend voor Schiphol. Waar hierboven ‘luchtvaartbedrijven’ en ‘luchtvaartsector’ staat kan je praktisch ‘KLM’ lezen; zonder KLM en partners blijven er weinig anderen over die Schiphol gebruiken voor de hubfunctie.
Dat biedt ook een heel snelle oplossing om krimp te realiseren. KLM failliet laten gaan met wat goed gekozen maatregelen en de (kapitaal)markt doet de rest.
Geen krediet van de staat, geen garanties van de staat, wel veel schulden, in een sector met flinterdunne marges waarbij investeerders evengoed in iets anders kunnen investeren, dan gaat een faillissement verder vanzelf.
Misschien wel zo netjes om de Franse regering tevoren even te waarschuwen, anders gaan zij voor miljarden het schip in.
Trouw
Zag vandaag de ingezonden brief in Trouw, toch maar mooi geplaatst!
rrustema
de ingestuurde versie had een zin als afsluiter die gesneuveld is:
“KLM (..) De laatste 100-jarige vliegmaatschappij, dankzij 100 jaar politieke steun.”
https://rustema.nl/niet-schiphol-maar-klm-is-het-probleem/
Rob
De rapporten die wijzen op forse krimp en stoppen met de Hub fantasy stapelen zich op. Om 4 recente rapporten te noemen:
* Studie naar betekenis van overstappassagiers (SEO voor het ministerie). Bij volledig wegvallen Hub slechts 20% minder directe bestemmingen. Ministerie wijst op eigen indicator netwerkkwaliteit (die nu onderuit is gehaald)
* MKBA door SEO/CE Delft voor de luchtvaartsector. Positief welvaartseffect bij krimp
* KIM. Bij intercontinentale vluchten zijn indirecte verbindingen veel belangrijker dan gedacht
* En dan nu het rapport van VU/Breda university waarbij de netwerkindicator van het ministerie onderuit wordt gehaald en geconstateerd dat veel vluchten geen waarde nog toevoegen.
En wie al die rapporten te ingewikkeld of saai vindt kan ook naar Arjan Lubach kijken die de waanzin van het KLM overstapmodel voor Nederland nog eens op een vermakelijke manier uitlegt
Wilfried
En voormalig minister Cora van Nieuwenhuizen een paar jaar geleden nog roeptoeteren dat Schiphol zou moeten doorgroeien naar 800.000 vliegbewegingen. Kun je het je voorstellen, nog bijna 2x zoveel als momenteel het geval is? Ik vind zoiets finaal onvoorstelbaar en bovendien ook nog eens levensgevaarlijk met veel grotere kansen op crashes en botsingen onderling.
Laat Schiphol gewoon zoals het hoort krimpen met minimaal de helft.
rrustema
De wijsheid van een voormalige assistent in de dierenkliniek van haar echtgenoot. Die zich voor de gezelligheid aanmeldde bij de lokale VVD en daarna keihard heel snel omhoog gevallen is nadat ze begreep hoe dat werkt in de partij. Ook een talent hoor. Kan je dus minister mee worden.