In Nederland adverteert Air France-KLM zich bijkans suf om groen te lijken bij de consument, maar in Brussel is het bedrijf één van de belangrijkste krachten tegen klimaatmaatregelen.
Dit blijkt uit het vandaag verschenen rapport ‘Aviation Industry and European Climate Policy‘ van het gezaghebbende onderzoeksinstituut InfluenceMap.
Het rapport is gebaseerd op honderden Europese documenten over de interactie tussen vliegindustrie en Europese politiek.
Het beeld dat ontstaat is ronduit schokkend. Grote vliegtuigmaatschappijen spenderen aan de achterdeur miljoenen euro’s om met keiharde lobbypraktijken in Brussel klimaatmaatregelen tegen te houden en geven aan de voordeur nog grotere bedragen uit aan advertenties, brochures en websites om de vliegconsument wijs te maken dat vliegen schoon, groen en klimaatneutraal zou zijn.
Glanzende brochures
In ons land publiceert KLM bij voorbeeld een soort jaarverslag over de eigen duurzaamheid, lanceerde het een ‘klimaatcampagne’ Fly Responsibly, neemt het deel aan het SDG-netwerk van ‘duurzame’ bedrijven, betaalde mee aan het ontwerp van een ‘revolutionair zuinig’ vliegtuigmodel van de TU Delft en kwam het met het ‘masterplan’ Slim & Duurzaam waarin alle mooie intenties uit de doeken worden gedaan.
Nu blijkt dat er tegelijkertijd in de Brusselse spelonken oliemannetjes rondlopen die groene maatregelen uit alle macht terughouden, werpt dat een pikzwarte schaduw over al die glanzende brochures en flashy websites.
Niet dat dat nieuws is. Lezers van deze site weten al langer dat de groene luchtkastelen (elektrisch vliegen, waterstof als brandstof, kunstkerosine) helemaal niet te realiseren zijn in de komende dertig tot vijftig jaar. Toch blijven luchtvaartbobo’s als minister Cora van Nieuwenhuizen, Dick Benschop (Schiphol) en Piet Elbers (KLM) de mantra’s keer op keer herhalen.
Innovatie blijkt luchtkasteel op drijfzand
Dat blijft zelfs doorgaan nu de twee meest toonaangevende instituten in ons land op het gebied van innovatie in de luchtvaartindustrie – de TU Delft en het NLR – allang hebben aangegeven dat deze luchtkastelen op drijfzand zijn gebouwd.
Dat weten de mannetjes in de vliegtuigindustrie natuurlijk zelf ook wel. En dat is de reden dat er met man en macht wordt geprobeerd om klimaatreddende regels in de EU te voorkomen. Er wordt vol ingezet op het tegenwerken van accijnsheffing op kerosine, op omzetbelasting op tickets en op een fatsoenlijke afrekening van de emissierechten.
450 lobbyclubs (!)
De vlieglobby in Brussel is volgens InfluenceMap breed gesteund. De organisatie noteerde meer dan 300 bedrijven en 150 brancheverenigingen die de Europese politici op de huid zitten met hun wensen en eisen. Behalve Air France-KLM, zijn dat onder meer Lufthansa en British Airways, maar ook vliegtuigfabrikanten Airbus en Boeing en belangenclubs als IATA en Airlines for Europe.
Alsof dat nog niet genoeg is, worden er door de industrie regelmatig nieuwe belangenclubs opgericht. Zo blijkt er tegenwoordig ook een door Air France-KLM en Lufthansa gezamenlijk opgezet Airline Coordination Platform te bestaan om nog meer druk te zetten op de Brusselse politiek.
Behalve klimaatmaatregelen tegenhouden probeert de industrie ook subsidies los te peuteren, zoals voor de aanschaf van ‘duurzame vliegtuigen’. Ze hopen zo de belastingbetalers op te laten draaien voor toekomstige investeringen in onbewezen technologie.
Openbaarheid van bestuur
InfluenceMap baseert zijn onderzoek op ruim 800 documenten, waarvan 60 procent niet ouder dan 2020. De stukken werden verkregen via meer dan twintig beroepen op de Europese wet openbaarheid van bestuur (WOB, Freedom of Information Act).
Uit al die stukken concludeert het instituut dat de anti-klimaatlobby zich toespitst tegen de vorming van Europese én nationale regels, tegen het opnemen van de luchtvaart in de Europese emissiehandel (ETS) en tegen de heffing van belastingen op kerosine en tickets.
De Brusselse strategie is tweeledig. Enerzijds probeert de lobby op Europees niveau duidelijk te maken dat het zich toelegt op een netto-uitstoot van nul in het jaar 2050. Dat zou extra regels overbodig maken, aldus het frame.
Gemankeerd compensatiesysteem
Anderzijds proberen de vliegbedrijven op mondiale schaal het gemankeerde Corsia-schema voor CO2-compensatie door te drukken zodat er zelf niets aan de uitstoot hoeft te worden gedaan. Daar achter schuilt nog een derde beweging waarbij de industrie in het geniep probeert de toch al slappe Corsia-regels nog verder af te zwakken, bij voorbeeld door te schuiven met referentiepunten.
Dit gebeurt allemaal terwijl de consument voor de gek wordt gehouden met misleidende advertenties, zo weet InfluenceMap te melden. “Deze bedrijven investeren groots in klimaatgerichte public relations en advertentiecampagnes die hun merken koppelen aan positieve klimaatactie.
Herverpakken als groene vluchten
Bekende strategieën daarbij zijn het ‘herverpakken’ van CO2-intensieve vluchten als ‘groen’ of ‘low carbon’ en het aanbieden van al te goedkope (en dus ineffectieve) mogelijkheden om de uitstoot te compenseren.
“Dat gaat zelfs zover dat het doel van de door luchtvaartlobby IATA gesponsorde campagne ‘Fly Aware’ is om de vliegschaamte-beweging (Flygskam) actief tegen te werken”, aldus de onderzoekers.
Investeerders staan op, Hoekstra ook?
Gezien de keiharde lobby-praktijken hoopt InfluenceMap dat ook in Europa investeerders opstaan en de vliegindustrie tot de orde roepen. Dat gebeurde eerder al in de VS, waar Delta en United Airlines afgelopen jaar door hun aandeelhouders werden aangespoord actie te ondernemen die verdergaat dan de publicatie van ‘pixel-perfecte’ brochures.
Zover is het hier nog niet. Maar er ligt een schone taak te wachten op minister Wopke Hoekstra of zijn opvolger om als aandeelhouder Air France-KLM ook tot de orde te roepen. Als Hoekstra dit weigert, zal Milieudefensie niet aarzelen deze taak op zich te nemen.
Tegenover persbureau Bloomberg weigert KLM ieder commentaar op het rapport van InfluenceMap.
Lees ook het artikel in Trouw over dit rapport >
leo de haas
is deze dank schipholwatch reactie,een uit de reeks wij van wc eend?
Klaar
Schipholwatch, jullie zijn onmisbaar in dit krachtenveld. Dank hiervoor!