Burgers voor een gezonde leefomgeving en dus voor krimp van Schiphol

Vliegtuiglawaai

RIVM ontdekt nieuwe parameters om overlast vliegverkeer te reguleren

vliegherrie

foto: Elyas Pasban via Unsplash

4.6
(205)

Voor de overheid is het gemiddelde geluidniveau, berekend over een heel jaar, de enige parameter om de overlast van het vliegverkeer vast te stellen. RIVM publiceerde eerder deze week een onderzoek waaruit blijkt dat veel meer parameters van belang zijn.

Deel op XDeel op Linkedin

Sterker nog, het nu gebruikte jaargemiddelde komt in het onderzoek helemaal niet voor als belangrijke indicator. Wel van belang zijn onder meer de afstand tussen vliegtuig en gehinderde en het aantal passages met een geluidsniveau hoger dan 75 decibel.

Ook extra belastend zijn het aantal passages waarbij het maximale geluidsniveau ten minste 20 seconden lang wordt overschreden en het totaal aantal vluchten dat iemand per uur boven zijn of haar huis moet dulden.

Dit eerste onderzoek schreeuwt om vervolgonderzoek. De overheid lijkt zich decennialang op de verkeerde indicatoren te hebben gericht om de overlast te verminderen. Niet het jaargemiddelde, maar de piekniveaus – zoals gemeten door onze app Explane – en het aantal toestellen blijken maatgevend te zijn voor de overlast voor omwonenden.

Groot deel van Nederland
Overigens is het begrip omwonenden zeer ruim opgevat, zo meldt het onderzoek. Deelnemers aan het onderzoek kwamen uit het gebied tussen Heiloo in het noorden en Leiderdorp in het zuiden en van Oegstgeest in het westen tot Putten in het oosten.

Overzicht van de deelnemers aan het onderzoek. Rode bolletjes staan voor deelnemers die extra gevoelig zijn voor geluid (illustratie: RIVM)

In het rapport wordt apart gekeken naar mensen die geluidgevoelig zijn – dat betreft ongeveer een derde van de Nederlandse bevolking. Eén op de tien mensen is zelfs extra gevoelig voor geluid – zij ervaren omgevingsgeluid tot 11 decibel luider dan de gemiddelde persoon.

Voor de laatste groep is het maximum geluidniveau belangrijker dan het aantal vluchten, terwijl dat voor de hele groep juist andersom is. Verder blijkt dat bij geluidgevoeligen de overlast al start bij 60 decibel in plaats van de 75 decibel voor de gemiddelde persoon.

Ontwrichte levens
Het RIVM stelt dat het geluidniveau slechts één van de hinderfactoren is en dat juist de aantallen vliegbewegingen, het aantal en de duur van perioden (‘blokken’) met veel vliegbewegingen en de rust tussen deze blokken van groot belang zijn.

“In het onderzoek brachten verschillende personen naar voren dat hun leven sterk beïnvloed of zelfs ontwricht wordt door vliegtuiggeluid”, aldus het onderzoeksinstituut. Deze conclusie wordt gestaafd door de meldingen op de website vliegherrie.nl waar dagelijks zeer schrijnende meldingen worden geplaatst en mensen zelfs stellen geen perspectief meer te zien.

“De objectieve indicatoren laten zien dat het niet alleen gaat om beleving, maar dat geluidgevoeligen de vliegtuigpassages sterker waarnemen. Omdat dit een grote groep mensen betreft, verdienen deze meer aandacht bij het bepalen van het beschermingsniveau.”

Vervolgonderzoek
Het RIVM doet graag vervolgonderzoek naar de overlast, onder meer om de datakwaliteit te verbeteren zodat hardere conclusies kunnen worden getrokken.

SchipholWatch heeft het RIVM de suggestie gedaan om de data van geluidssensoren te combineren met gezondheidsgegevens die objectief met een smartwatch te meten zijn (onder meer bloeddruk, hartslag, slaapperiodes). Daarmee zou inzicht ontstaan in een deel van de directe gezondheidseffecten van overmatig vlieglawaai.

Het is op dit moment nog niet duidelijk of vervolgonderzoek gaat plaatsvinden.

Interessant bericht? Overweeg aub een donatie via iDeal.

Wat vindt u van dit artikel?

Klik op een ster om het stuk te waarderen

Gemiddeld 4.6 / 5. Aantal stemmen: 205

Nog geen stemmen. Geef als eerste uw mening!

FavoriteLoadingSla dit artikel op in uw favorieten
  1. Desiree

    Ik woon sinds 21 juli 2023 in Abbenes. Ben verliefd geworden op het huis en omgeving en heb onvoldoende rekening gehouden met de ellende van wonen onder de Kaagbaan. Zo goed als alle nachtvluchten gaan over de Kaagbaan en Polderbaan waardoor ik (behalve in de week van het onderhoud) geen nacht heb doorgeslapen. Sommige nachten 2 tot 3 uur slaap terwijl ik om 6 uur op moet ivm werk. Er zijn dagen dat het vanaf half zes in de ochtend tot drie uur ‘s nachts doorgaat. Gevolg: toename van migraine aanvallen en al mijn spieren doen zeer omdat ik door alle herrie blijkbaar mijn spieren aanspan. Ik ben nu al weer op woningen aan het schrijven omdat ik denk dat ik het hier geen jaren vol zal houden. En dat terwijl ik in een prachtige omgeving woon. Schiphol is een kankergezwel in de gemeente Haarlemmermeer die verwijdert moet worden.

    1
  2. Mein

    Ik blijf nadenken over de term geluidsgevoelig. En waarom dat vaak op een berg belandt van overspannenheid en dergelijke. Ik kan best tegen lawaai. Maar ik ben ook geluidsgevoelig geworden. Is dat een vreemde reactie? Ik “zit vol met en door lawaai”. Ik geloof dat de cru ligt in het feit dat het dat het bij mij in de Beemster nooit meer stil is. Ik mis gewoon stilte en ruimte….. Samen met de continuïteit van élke dag opnieuw én de hele dag door. Als ik weet dat het voor een moment is of op een bepaalde locatie, heb ik geen moeite met lawaai.
    De vliegtuigen wekken mij dagelijks en bepalen tevens wanneer ik weer “mag” slapen. Tussendoor reeksen met soms geen minuut er tussen. Vliegtuiglawaai is samen met scooters zeer indringend. Het leven binnenshuis wordt overstemt. Buitenshuis in de hele regio binnen 10 minuten reeksen aan vliegtuigen over. Daar bovenop is er het wegverkeer van de A7 en N244 dat inmiddels 24 uur doorgaat. Mijn ooit rustige straat is haast een doorgaande weg geworden. Door de verstening van de omgeving komen ook geluiden als treinverkeer en muziek steeds luider door. Overal en 24 uur door is hier lawaai. Ik weet het niet meer op te lossen. Is het dan raar dat je op een gegeven moment “geluidsvol” bent? Thuis zou je een keuze moeten hebben en rust wanneer je dat wilt. Of ben je dan gewoon ziek?

    9
  3. Lieke Sanders

    In de 28 jaar dat ik in Kockengen woon, is de overlast van vliegtuigen alleen maar toegenomen. En de laatste maanden weer vreselijk. Afgezien van de herrie ook savonds na 22 uur en smorgens, zijn de effecten op klimaat en milieu toch te groot om zo door te gaan? Drastische krimp is de enige oplossing. Kom niet aan met stillere en schonere vliegtuigen, dat is gewoon niet waar.

    10
  4. Josje

    Beter dat ze zo’n onderzoek wel doen dan niet natuurlijk. Maar welke malloot heeft ooit geloofd dat een jaargemiddelde een goede parameter is voor de regulering van geluidsoverlast? Dus eerlijk gezegd, als onze RIVM ‘ontdekt’ dat het toch een slag anders zit word ik wel een beetje overvallen door plaatsvervangende schaamte. En woede. Omdat mensen al veel te lang in de onmenselijke herrie zitten. En ze dat natuurlijk al lang hadden moeten en kunnen weten als ze hun taak serieus hadden genomen.

    12
    • Bourree

      Ik hoor dhr van Dissel: “Het is wetenschap, dus we weten het niet!” Over de “nieuwe” parameters wordt al gesproken in 2016. Niets nieuws. Het RIVM nam ze alleen niet mee in de onderzoeken. Ik ben het met JOSJE eens. In welke grot hebben jullie geleefd? Onafhankelijk? Of werden de uitkomsten van onderzoek ingegeven door een wenselijk resultaat voor de overheid, KLM Schiphol? En als het nu niet klopt, draai het dan per direct terug in het belang van de gezondheid van de burger.

      8
  5. ir. B. van Marlen

    Ik onderschrijf deze conclusie volledig. De aantallen vliegtuigen doen er zeker toe, zoals ik u al tijden geleden berichtte. ‘Stillere’ vliegtuigen (3 dB(A) minder is nauwelijks hoorbaar!) leiden bij gelijke Lden en Lnight waarden tot het toelaten van meer vliegbewegingen. Ik heb dit de ‘vaasanalogie’ genoemd, en er een figuur bij gemaakt: veel meer kleinere druppels water in een naar boven verwijdende vaas geven een geringe toename van het niveau (= Lden-waarde).

    Het resultaat is het totaal ontbreken van enige rust, wat we met de Polderbaan (en Kaagbaan) ook hebben gekregen, waarmee de herrie heel slinks naar het buitengebied is verplaatst. En op termijn krijgen de secondaire banen er ook weer mee te maken.

    De luchtvaartwetten laten deze misdaad gewoon doorgaan, want zijn gebaseerd op Lden en Lnight met veel te hoge grenswaarden. Wist u dat bij de vroegere maat Ke de eerste 65 dB(A) gewoon niet meetgeteld werden? Een enorme bak herrie kon zodoende weggemoffeld worden in de nieuwe maat Lden, die zo werd opgesteld (a.d.h.v. zgn. ‘criteria voor gelijkwaardigeheid’) dat de luchtvaart niets hoefde in te leveren, integendeel zelfs.

    De nieuwe navigatietechnieken (NextGen of PBN) bevorderen het kort op elkaar vliegen over vaste routes tot een werkelijk gekmakende frequentie. Je hoort of leest er in de media niets over, maar de onderwonenden zullen de ‘nieuwe Groningers’ worden. De recente uitspraak van de rechter ten gunste van de Staat zegt hier niets over!

    Ik stel hier dan ook: dat de huidige luchtvaartwetten van tafel moeten, en dat de voorgestelde krimp heel hard nodig is om mensen nog enigszins tegen deze herrie te beschermen. En dan heb ik het nog niet eens over de verwoestende klimaateffecten van al dat gevlieg, of over stikstof, en ZZS-emissies!

    Onlangs maakte ik fietstochten over de Veluwe, en zag een spandoek met de tekst: ‘Als u nu stil blijft, krijgt u straks herrie’, wat lijkt op mijn vroegere uitspraak: ‘Wie stil is (en blijft) krijgt herrie!’

    Regelmatig hoorde ik daar ook al de langdurende laagfrequente dreun van stijgende vliegtuigen (van Schiphol). Dit land gaat naar de ratsmodee!

    19
  6. De Onrechtmatige Daad nóg onrechtmatiger

    Er zijn mensen die onder de 60dB ook al flinke geluidsoverlast en gezondheidsproblemen ervaren van vliegtuigherrie. Niet voor niets hanteert de WHO als advies 40dB (s nachts) en 45dB (overdag).

    In onze kennissenkring kennen we één iemand met Whiplash en één iemand die een harde klap op het hoofd heeft gehad. Hun gezondheidsklachten vermeerderen door vliegtuiggeluid.

    Het ergste is dat deze groep mensen als veelklager wordt weggezet en niet meegenomen wordt in de statistieken. Alsof ze niet bestaan terwijl ze bij elk vliegtuig wat overkomt een beetje doodgaan.
    Maar de kans is ook groot dat zij in stilte lijden omdat ze wegens te veel gezondheidsklachten niet meer in staat zijn om te (blijven) melden bij BAS en/ of vliegherrie. Want de huidige vliegtuigherrie betekent voor hun een te extreme belasting.

    Juist voor deze groep mensen is voldoende slaap (minimaal 8 uur per nacht) een must. En eveneens krimp naar een aanvaardbaar niveau van vliegtuigen, de frequentie fors verminderen, genoeg rusttijden over de dag, heel veel hoger vliegen en routes die ruim om hun huis heen vliegen in plaats van eroverheen.

    Ik vraag me trouwens af of weer een onderzoek nodig is. Het RIVM weet al dat een gemiddeld berekend geluidsniveau over het jaar niets zegt over de geluidsbelasting van elke dag (en nacht). En natuurlijk is dat zo. Bovendien zijn er wereldwijd voldoende onderzoeken over wat geluidsoverlast met het menselijke lijf doet (die kan het RIVM makkelijk gaan verzamelen en interpreteren). Nogmaals, vandaar het WHO advies.

    Het gaat om een hele grote groep mensen tot 50km rondom Schiphol die overlast ervaart door het megalomane Schiphol. En daarvan dus ongeveer om 396.000 (!!) mensen (33% van -inschatting- 1,2 miljoen) met ernstige overlast. Deze overbelaste mensen moeten zo snel mogelijk hun lijf en leven terugkrijgen. Waaronder ook de bijna 40.000 mensen (10%) waarvoor vliegtuigherrie een echt onleefbaar leven veroorzaakt. Degenen waarom het gaat zouden met het overleggen van hun medische diagnose naar mijn mening zelfs helemaal geen vliegtuigherrie over zich heen moeten krijgen. De Onrechtmatige Daad richting hun is nóg onrechtmatiger dan naar gezonde mensen toe.

    De reden voor krimp van Schiphol tot 275.000 vliegbewegingen per jaar is nog nooit zo duidelijk geweest en de noodzaak om de hub af te schaffen ook.

    15
  7. Henk Visser

    Met verbazing heb ik dit uitstekend info bericht gelezen. Hoe traag, laks en achterhaald het RIVM werkt blijkt uit haar eigen rapport van 28 mei 2021 waarop wij op de sos-zaanstreek.nl website commentaar hebben gepubliceerd.
    Citaat:

    ‘Op 28 mei 2021 publiceerde het RIVM de uitkomsten van een belangrijk onderzoek. Wat blijkt? Van de blootstellingsrespons relatie – een maat voor hinder – blijkt nog maar weinig te kloppen. Maar het is wel het basisuitgangspunt waarop Schiphol het model voor de berekening van geluidshinder stoelt…Dus volgens die verouderde meetmethode kan het allemaal nog – maar het blijkt dus allang niet meer in overeenstemming met de werkelijke geluidsoverlast. Die berekeningen vinden plaats via het z.g. DOC29-rekenmodel, maar die haalt het RIVM nu dus onderuit.’
    Vervolgens duurt het ruim twee jaar voordat het RIVM eindelijk inziet dat haar onderzoek uit 2021 gebaseerd is op onvoldoende parameters. In oorlogstijd worden nieuwe technologieën (ook onderzoek) in weken of maanden ontwikkeld. Maar anno nu is er geen haast naar vervolgonderzoek in de sensitieve luchtvaartsector.
    Het kan veel sneller. Na die 28ste mei 2021 heb ik zelf onderzoek gedaan en daar een essay over geschreven dat op de SOS website staat (pag. 2), geplaatst op 15 augustus 2021. Niet alleen in Nederland wordt onderzoek gedaan maar mondiaal. Daarin is al veel eerder aangetoond dat hoogte, frequentie van geluid en intensiviteit van vliegverkeer een desastreuze uitwerking heeft op onderwonenden. Ook is al eerder onderzoek gedaan naar geluidservaring en geluidsdruk.
    Iedereen die gebukt gaat onder de vliegterreur weet al jaren dat een jaargemiddelde een irrelevante factor is. Wij hier in Zaanstad verkeren in de bijzondere situatie dat de gemeente bestaat uit een lint van 7 deelgemeentes met een navelstreng naar het Noordzeekanaal waarvan de noordelijkste gelegen (Krommenie en Assendelft) de meeste overlast van de Zwanenburg- en Polderbaan ondervinden. De SOS heeft hier de afgelopen jaren in overleg met de wethouder op gewezen en de gemiddelde berekening door de GGZ laten opsplitsen over de deelgemeentes waaruit deze bevinding kwam. Niet dat de GGZ of de wethouder daar verder veel mee kan doen. De info verzand in de hogere echelons als het BRS, provincie en rijk.
    Probleem is dat het RIVM achter de feiten aanloopt, een rapport publiceert dat vervolgens door de verantwoordelijke politici ter kennisgeving wordt aangenomen. Leidt dat op korte termijn tot invloed op besluitvorming in positieve zin voor ons?
    Nee. Het RIVM is een adviesorgaan en niks meer. Net als alle adviezen van o.a. de WHO. Een regering die de luchtvaart de hand boven het hoofd houdt, er zelf grootaandeelhouder in is, zal alleen het landingsgestel uitklappen als de rechter en de publieke opinie daartoe dwingt. Maar, dank RIVM voor dit nieuwe onderzoek.

    17
  8. E.C. Lehr

    Nu wordt het spannend; de vraag of krimp van Schiphol op de agenda van het demissionaire kabinet blijft staan. Luchtvaartnieuws speculeert dat dat niet waarschijnlijk is en kijkt uit naar een rechts kabinet (na de verkiezingen) waarbij groei en de opening van Lelystad -en ongetwijfeld een vierde aanvliegroute- weer actueel worden. Jammer dat er zoveel vertraging is bij de civiele procedure van RBV. Kan Schipholwatch hier iets over zeggen ?

    16
  9. Jan

    Mooi verhaal. Ik merk bij mezelf dat ik bijna niet meer reageer. Een soort gevoel van dat heeft geen zin. Ik denk dat de harteloze beleidsmakers en bestuurders van Schiphol totaal niet interesseert wat wij voelen en denken anders zou het nooit zijn zoals het nu is. De enige weg die dan open blijft is juridisch en een organisatie als schipholwatch steunen.
    En dat gebeurt nu met alle gevolgen van dien en dat geeft mij weer hoop. Dus ga door Schiphol Watch met juridisch aanpakken en transparant maken van de verborgen feiten.

    25
  10. Marianne

    Ik woon in Castricum en herken me volledig in de beschrijving van E.C. Lehr. Je zou kunnen zeggen dat vliegtuig lawaai invasief is.

    14
  11. E.C. Lehr

    Ik zou nog andere onderzoek criteria willen toevoegen. Dat gaat over de ‘kwaliteit’ en intensiteit van vliegtuiggeluid. Poging tot toelichting:
    omdat ik in Arnhem langere rustperiodes heb dan bewoners dichterbij Schiphol, en minder intense overlast, valt me op hoe vliegtuiggeluid “overvalt” – 1. Je kan er niet van weg. Het geluid van een vrachtwagen door de straat stijgt op, verdampt als het ware, kan weg, is kortdurend. Geluid vanuit de lucht houdt veel langer aan, tot wel twee minuten.
    En heel belangrijk, de grond weerkaatst het – het is een samengesteld geluid – 2. Misschien nog belangrijker: het lawaai vibreert, veroorzaakt drukgolven – 3.
    In mijn beleving is vliegtuiglawaai samengesteld uit veel toonhoogtes, (frequenties ?), geluidsgolven, druk. Voorbeeld: ik lag een avond ontspannen in bed, tegen slaap aan, toen een Boeing 747 laag en traag overvloog, minutenlang te horen maar ook vóélen in een verder stille omgeving. Geloof het of niet: ik voelde het geluid in mijn hersenen rammelen. Melders op Vliegherrie omschrijven ook dat het door merg en been gaat. Of (uit Santpoort): ‘De hele dag door achter elkaar herrie: van dat zinderende donderende aanzwellende wervelende geluid voor, rond en achter elk vliegtuig’. Of: (Heiloo): Daar gaat er weer één. Wel hoog maar daardoor hoor je hem extra lang “rommelen”. Mijn beleving ervan: het tast je lichaam in alle lagen aan.
    Als laatste valt me op dat als de atmosfeer onrustig is, met veel luchtlagen en windstromingen, de intensiteit van het geluid sterker is – 4.
    Vliegtuigen produceren (als massa en door motoren) zelf intense wind- en geluidturbulentie en versterken turbulentie in de lucht.
    Mijn conclusie: elk en ieder vliegtuiggeluid, zèlfs als het in decibellen het omgevingsgeluid niet overstijgt, is storend voor mens en dier omdat het intens door je lijf vibreert.
    (Nou ja, ik probeer het maar te omschrijven in de hoop dat het weerklank vindt).

    42
    • Sara

      Dank voor deze reactie. Voor mij persoonlijk helemaal waar. Reageer echt totaal anders op vliegherrie dan op andere Herrie. Opmerkelijk. Bedankt ook weer Schiphol Watch!

      7
  12. Lenie

    Dank voor dit artikel en de goede suggesties aan het RIVM. Ik zou best mee willen werken aan het (vervolg)onderzoek.

    29
  13. M de Paauw

    Op vliegherrie.nl is duidelijk te lezen wat de zwaartepunten zijn van geluidsoverlast en wat men niet langer meer verdragen
    Daarin wordt ook duidelijk dat de frequentie van de vluchten een rol speelt maar ook de vlieghoogte (alle vluchten vliegen lager dan 1000ft boven een woonwijk met 15000 inwoners (Amstelveen) gemeten hoogte 500-750ft

    9
  14. Michiel

    Ik heb meegedaan aan dit onderzoek (een van de rode stipjes. En het is zeer zorgvuldig uitgevoerd. Thuis een gecalibreerd meetapparaat, daar moeten er gewoon meer van komen. Bij Hilversum nachts dus rond 78Decibel als er een van de 747cargos overkomt. Daar wordt je wel wakker van!

    52
    • Wil Tollenaar

      Met de jaargemiddelde meting
      Zou u in Hilversum ver onder de 35 Ke (Kosten-eenheden) zitten

      4
    • Arent van Nimwegen

      Wat een verademing, de opvattingen in dit onderzoek geventileerd. ‘gemiddeld’ pakt altijd getalsmatig laag uit, zodat de appèl en alarmfunctie ervan wordt teniet gedaan. Een extreme geluidslast overschrijding is ook nog te verdragen als dat maar enkele keren per dag zou zijn. Schiphol overlast in een geluidsgoot is op den duur om gek, murv, van te worden ook op bijvoorbeeld een 70 km van Schiphol. Het repetitieve van het geluid: afzwakken en weer aanzwellen, en dat maximaal, tot het uiterste gefrequenteerd, is niet te harden uiteindelijk. Zoals een boxer die in een 15e ronde neergaat, zonder een knockout. Ik noem hier Schiphol, maar het geldt inmiddels ook voor RTHA en Eindhoven Airport.

      13
    • JAN

      Klopt natuurlijk; van Lden wordt je niet wakker, wel van de pieken.
      Afschaffen van nachtvluchten helpt ook !!

  15. Rob

    Dit onderzoek toont aan dat stillere vliegtuigen niet de oplossing is want houdt geen rekening met belangrijke zaken als rustperioden en frequenties. Dit was ook door Hans Alders geconcludeerd in zijn eindverslag. Vervanging van krimp door stillere vliegtuigen zoals de KLM wil bij de Balanced Approach is dan ook desastreus voor de geluidshinder. Toekomstige groei verdienen met stillere vliegtuigen zoals door het ministerie beoogd in een nieuw Geluidsstelsel heeft eenzelfde desastreuze uitwerking. Verdere krimp en rustperioden zijn de weg naar een oplossing.

    71
    • Nico de Smidt

      Ik dacht dat nachtvluchten niet meer mochten ?

      10
    • Tim

      Stillere vliegtuigen zijn marketingpraat. In werkelijkheid worden vliegtuigen in theorie, op de testbaan een paar procent stiller, maar omdat ze veel groter worden, wordt dat effect bij voorbaat teniet gedaan. Vliegtuigfabrikanten geven zelf ook toe dat dat er technisch nauwelijks ruimte voor verbetering is maar ook dat er niets van terecht komt omdat de vliegtuigmaatschappijen die vliegtuigen bestellen, vooral kijken naar andere factoren zoals een zo laag mogelijk brandstofverbruik en een zo groot mogelijk aantal passagiers.

      Maar de luchtvaartindustrie hangt liever nog maar weer eens een kulverhaal op over dat er hard gewerkt wordt aan stillere vliegtuigen, dan toe te geven zoiets niet bestaat. Ik lees al 25 jaar in de krant dat elke generatie vliegtuigen stiller wordt. In werkelijkheid vliegen er nu veel meer en vooral veel lager over dan ooit. Als tiener hoorde ik ze vrijwel nooit, nu dagelijks.

      31
      • Hugo van der Wees

        Bovendien is inmiddels onderzocht en bewezen dat ‘stillere vliegtuigen’ meer kerosine verbruiken bij een slechtere verbranding en dus nog meer uitstoot genereren.
        Vliegtuiggeluid is slopend en op den duur ook ziek makend door een tekort aan nachtrust, vliegtuiguitstoot is vele malen erger en gevaarlijker (elke 5e kind ontwikkelt longziektes), het is feitelijk
        ‘genocide in slow motion’…

        19

Geef een reactie

Translate