Komende week organiseert het Ministerie van Infrastructuur vier informatieavonden over de vliegherrie-compensatie van minister Mark Harbers. De regeling is onrechtvaardig en ontoereikend. We zetten de manco’s op een rijtje zodat u goed beslagen ten ijs komt en de juiste vragen kunt stellen.
Absolute winst van de regeling is dat de Staat expliciet erkent dat Schiphol schade veroorzaakt aan grote groepen mensen. De schade gaat het ‘normale maatschappelijke risico’ te boven en treft bewoners ‘onevenredig zwaar’, zo staat te lezen in de beslisnota die samen met de aankondiging van de compensatieregeling aan de Tweede Kamer werd gestuurd.
“Door de overschrijding van grenswaarden ondervinden bewoners een dusdanige mate van geluidsbelasting waar deze redelijkerwijs geen rekening mee zullen hebben gehouden. Dit betekent dat een deel van de financiële woonlasten (hypotheekrente, eigenwoningforfait en huur) ‘hun doel missen’: het woongenot dat tegenover de kosten zou moeten staan, wordt niet volledig genoten”, staat er letterlijk.
Gezondheidsschade veel groter
De belangrijkste schade die omwonenden lijden, ligt niet in het gemiste woongenot, maar op het gebied van hun gezondheid. De regeling zegt daar niets over, want de Staat wil verre blijven van de erkenning van enige gezondheidsschade. Dat zou een hele nieuwe maatschappelijke discussie op gang brengen met grote gevolgen voor de vrijbrief die Schiphol heeft van de regering om uit te groeien tot de huidige omvang.
Desondanks zet Harbers met de regeling de deur ongewild wagenwijd open om ook aanspraak te maken op compensatie van gezondheidsschade. De overheid erkent immers dat omwonenden een ‘dusdanige mate van geluidsbelasting’ ervaren terwijl tegelijkertijd in vele wetenschappelijke rapporten is vastgesteld dat deze zelfde geluidsbelasting aantoonbaar gezondheidsrisico’s veroorzaakt.
Dat er sprake is van gezondheidsschade is op individueel niveau misschien lastig te bewijzen, maar op groepsniveau is het op basis van onderzoeken van onder meer GGD-GHOR, RIVM en de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) juridisch goed te verdedigen.
Tal van rapporten die schade aantonen
De geluidsbelasting van Schiphol ligt ver boven de waarden die de WHO nog gezond acht en de rapportages van het RIVM en GGD-GHOR bewijzen dat de gezondheid daadwerkelijk gevaar loopt door vliegherrie.
Er mag dan niet één-op-één vast zijn te stellen wie er getroffen wordt door bij voorbeeld hart- en vaatziekten, cerebrale aandoeningen en andere ziekten als gevolg van overmatige geluidsbelasting, voor de bevolking als geheel is wel degelijk aantoonbaar dat de aandoeningen significant vaker voorkomen in de regio Schiphol dan elders. Hetzelfde geldt voor leerachterstanden bij kinderen en verlies van productiviteit bij volwassenen.
Voor deze gezondheidsschade ligt het meer voor de hand dat de Staat zou ingrijpen om adequate bescherming te bieden dan om financiële compensatie te geven. Een goede gezondheid is immers onbetaalbaar. Feitelijk is dit het belangrijkste punt waar de zaak van de Stichting RBV om draait: de eerbiediging van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, waaronder een gezonde leefomgeving.
Geen compensatie bij méér herrie
De regeling van Harbers kent nog veel meer opmerkelijke inconsequenties. Omwonenden die nu voor een vergoeding in aanmerking komen zijn blootgesteld aan verschillende mates van geluidsbelasting. Wat ze gemeen hebben is slechts dat de grenswaarde van het handhavingspunt in hun omgeving is overschreden. Dit leidt tot de scheve situatie dat mensen met méér geluidsoverlast in veel gevallen geen compensatie krijgen en mensen met minder overlast wel.
Dat schept een fundamentele rechtsongelijkheid. In feite zou de compensatie generiek moeten gelden voor alle mensen die nu een geluidsbelasting ervaren die ligt boven de laagste grenswaarde waarvoor nu een vergoeding volgt. Of beter nog: boven een grenswaarde die wordt aanbevolen door de WHO.
Pure willekeur
Door het gegoochel met aparte geluidswaarden voor ieder handhavingspunt is hiervan geen sprake. Het is pure willekeur, temeer daar de grenswaarden in een handomdraai via een algemene maatregel van bestuur eenzijdig kunnen worden aangepast door de minister – zonder mogelijkheid voor burgers om er bezwaar tegen te maken bij de rechter.
Deze gang van zaken zal veel mensen in de omgeving van Schiphol bekend voorkomen. Van de ene dag op de andere blijken burgers in een herriegoot te wonen door een beslissing in Den Haag. Via een onderhandse aanpassing van de grenswaarde voor het lokale handhavingspunt kan niemand aanspraak maken op enige compensatie.
De kans is groot dat de minister met de huidige regeling binnenkort een ware stortvloed aan rechtszaken tegemoet kan zien. De regeling is intrinsiek onrechtvaardig en daarom onhoudbaar.
Ter illustratie: de laagste grens waarvoor nu compensatie komt is de 54,01 decibel rond handhavingspunt 19 in het jaar 2018. Dat is een behoorlijk lage waarde die in een groot deel van de regio Schiphol standaard wordt overschreden.
Honderdduizenden ondervinden schade, niet slechts 4600 gezinnen
De waarde is zo laag dat alle mensen in het witomlijnde gebied in de illustratie bij dit artikel in aanmerking zouden moeten komen voor de herrie-premie van Harbers. Dat gaat niet over ‘slechts’ 4600 gezinnen, maar over honderdduizenden gezinnen. Al deze omwonenden maken een goede kans een gewillig oor te vinden bij de rechter.
Een volgend manco in de regeling van Harbers is het gesjoemel met grenswaarden voor het geluid in verband met het groot onderhoud op Schiphol. Voor dat onderhoud is via tijdelijke regelingen steeds extra geluidsruimte gecreëerd. Dat gaat niet om klein bier. Zo werd er voor bij voorbeeld de Buitenveldertbaan ruimte geregeld voor vier keer zoveel vliegverkeer door de lokale limiet met 6 decibel op te rekken.
Dit is in strijd met de wet, omdat die voorschrijft dat iedere nieuwe regeling minimaal gelijke bescherming moet bieden aan omwonenden. Zonder dit geschuif met grenswaarden zouden ook in 2022 (onderhoud Polderbaan) geluidslimieten zijn overschreden. En zou zonder twijfel dit jaar vanwege het onderhoud aan de Zwanenburgbaan op meer punten sprake zijn van overschrijdingen.
Dubieuze beperking van de aansprakelijkheid
De claim van Harbers dat de overschrijdingen uit 2016 en 2017 niet leiden tot compensatie wegens ‘verjaring’ is dubieus. Een beroep op verjaring is ronduit discutabel als de overheid de rechten van zoveel omwonenden zo ernstig heeft geschonden. Bovendien is het een regeling die de minister op eigen beweging heeft ingesteld, zodat verjaring überhaupt geen punt hoeft te zijn. Het is een willekeurige keuze om de schade te beperken in plaats van omwonenden rechtvaardig te compenseren.
Tot slot dienen burgers te beseffen dat de hele compensatie is gebaseerd op berekeningen van de geluidsoverlast, niet op metingen. Het is alom bekend dat er van alles mis is met die berekeningen.
Zo wordt er met gestandaardiseerde uitvlieghoogtes gewerkt, waardoor geen enkele rekening wordt gehouden met afwijkingen die ontstaan door bij voorbeeld ‘intersectiestarts’. Dat zijn starts waarbij niet de volledige lengte van de startbaan wordt gebruikt. Na zo’n shortcut komen vliegtuigen veel lager over woonwijken heen dan wordt uitgerekend.
Vier keer meer herrie dan berekend
Dat verschil kan oplopen tot 5 decibel per vliegtuig. Schiphol laat tot 40 procent van de vliegtuigen zo starten, terwijl bekend is dat dit veel meer overlast veroorzaakt voor omwonenden. Het betekent grofweg een verviervoudiging van de herrie per toestel zonder dat dit leidt tot (extra) compensatie.
Het kan niet voldoende worden benadrukt dat de huidige regeling slechts betrekking heeft op overschrijding van de geluidslimieten. Op geen enkele manier is de schade meegenomen die ontstaat door bij voorbeeld de uitstoot van zeer zorgwekkende (lees: kankerverwekkende) stoffen, stikstofoxiden en kooldioxide (CO2).
Wees alstublieft alert!
SchipholWatch waarschuwt omwonenden die de compensatie ontvangen om de voorwaarden goed door te lezen alvorens akkoord te gaan. Uit interne stukken van het ministerie blijkt dat de regeling bedoeld is om de rechtspositie te verstevigen van de overheid in de rechtszaak van RBV. Het is wat men noemt een ‘zero-sum game’: de overheid kan zijn eigen positie alleen versterken door de rechtspositie van omwonenden te verzwakken.
Iedere ontvanger moet natuurlijk zelfstandig de afweging maken, maar wees alstublieft alert op de voorwaarden. Kijk uit waarmee u instemt en weeg de winst op korte termijn (een veelal kleine vergoeding) af tegen de beoogde winst op langere termijn (minder overlast).
Bij de overheid is het gangbaar dat bij het accepteren van nadeelcompensatie ‘finale kwijting’ wordt geëist. Het is niet gezegd dat dit ook bij deze regeling het geval is, maar wees zuinig op uw rechten. In het belang van uw gezondheid.
Op de vier informatieavonden in Amstelveen, Aalsmeer en Uithoorn komende week krijgt u de gelegenheid vragen te stellen aan ambtenaren van het ministerie van Infrastructuur.
Aan het programma te zien durft het ministerie een plenaire vragensessie niet aan, maar krijgt u achteraf de gelegenheid tijdens een informatiemarkt met een aantal kleine standjes.
Ons advies: ga met een zo groot mogelijke groep van stand naar stand en stel gezamenlijk al uw vragen aan de ambtenaren. Vraag hen naar de grote hiaten in de regeling en confronteer de I&W-ers met de onrechtvaardige aspecten.
Aanmelden voor de avonden is verplicht en kan hier.
Sandra
Hier in Diemen postcode 1112KM vergaat horen en zien je met gebruik (misbruik) van de Buitenveldertbaan. Al járen. Wij worden niet gecompenseerd, zou ik ook niet willen, ik wil geen geld, ik wil niet de Buitenveldertbaan dicht zoals werd voorgesteld met een internetconsultatie. En waarom niet? Omdat het ons, burgers/omwonenden tegen elkaar opzet/uitspeelt en de lachende derde (lees: Schiphol&co. + Overheid) gaat er met de buit vandoor. Nee, het is in mijn ogen vals spel wat hier gespeeld wordt. Het moet goed komen voor IEDEREEN. Milieu, gezondheid, geluid. Bescherming van de burger en correcte naleving van de afspraken.
Stein
https://nieuws.schiphol.nl/aalsmeerbaan-drie-maanden-buiten-gebruik-voor-groot-onderhoud/
Kleine correctie of toevoeging;In 2022 werd van begin april tot half juli de aalsmeerbaan gesloten voor groot onderhoud,wat net als de eerste 4 maanden van 2023 het geval was met de zwanenburgerbaan,waardoor er in die bijna 8 maanden een totaal onleefbare situatie heerste bij om- of onderwonenden v/d buitenveldertbaan. Vooral de timing vorig jaar,nota bene de drukste periode van het jaar gaf maar weer eens aan dat het Schipholkader totaal maling heeft aan omwonende buren/burgers. En dan ook nog te bedenken dat in de voorafgaande twee corona jaren ze zonder( of heel weinig ) overlast makkelijk dat hele vliegveld hadden kunnen asfalteren..
Schiphol STOP!
Ja, de Aalsmeerbaan was voorjaar 2022 voor 4 maanden gesloten ivm groot onderhoud. Hadden wij hier eindelijk eens rust en had u de overlast welke wij dus normaal het héle jaar door hier hebben! Voor ons ook een totaal onleefbare situatie dagelijks met vliegtuigen van smorgens vroeg 7.00uur tot savonds laat 22.30uur op geringe hoogte met tot 98.1 dB gemeten door Sensornet Aalsmeer meetpunt nm40, over onze daken. Alleen bij andere windrichting gaan ze naar een andere baan.
R.J.A.M van Essen
Lelystad AirPort open. Scheelt weer 10.000 vluchten op Schiphol. Alles is al aangelegd met tig rechtszaken en allemaal in het voordeel van Lelystad. Voorzitter Hoog Overijssel houdt met alle bezwaren zijn verdienmodel in stand.
Maaike
Ik denk dat dat geen oplossing is. Ik wed dat de vrijgekomen slots op Schiphol binnen no-time weer worden gevuld.
R.J.A.M. van Essen
Het proberen waard. Dit afkappen levert niets op. Bij de proefvluchten voor Lelystad Airport was het omgevingslawaai hoger dan het geluid van de Boeing 737. In Dronten en nog geen 15 km van Lelystad Airport maakten de kinderen van de avondvierdaagse meer geluid.
SchipholWatch
Het gemeten geluidsniveau van de ‘belevingsvlucht’ lag destijds tot 6 decibel (4x hoger) dan vooraf berekend was door I&W. En die vlucht werd uitgevoerd onder ideale weersomstandigheden, met minimaal motorvermogen en zonder te stijgen of te dalen boven het betreffende gebied. Onrealistisch dus.
Maaike
Helemaal niet het proberen waard. Want als mijn vermoeden juist is, schieten omwonenden van Schiphol er niets mee op maar komt er wel overlast voor Flevoland bij. En eenmaal Lelystad AirPort open, gaat ie niet meer dicht. Daar kun je donder op zeggen.
E.C. Lehr
Nee, dank u wel. Lelystad open geeft geen verlichting voor de omwonenden van Schiphol (nog meer zware, luidruchtige toestellen), belast de provincie N-Holland nóg zwaarder met een extra uitvliegroute en bezorgt overlast boven nog meer provincies. Krimp is de enige manier om iets van leefbaarheid terug te winnen.
Philip
Nog vreemder is dat de witte lijn kennelijk dwars door Uithoorn loopt, terwijl de herrie juist aan beide zijden geproduceerd wordt.
Ik hoop btw dat tijdens de avond op 15 mei het niet te druk in de lucht wordt, anders wordt de avond onverstaanbaar. De Gasterij ligt immers precies op de aanvliegroute voor de Aalsmeerbaan.
Ruud
Wens alle deelbemers succes.
Het blijft vreemd dat een bedrijf wegkomt met overtredingen van deze aard, terwijl een burger bij een vergrijp van deze omvang langdurig zou worden gestraft. Misschien iets om in gedachten te houden wanneer ambtenaren recht praten wat krom is.
Industrialisatie van de lucht en onzinnige pleister plakken
In de industriële revolutie ontstond de lopende band in fabrieken. Nu zijn er lopende banden in de lucht, over de hele wereld. De lucht is ook geïndustrialiseerd. Maar waar de originele lopende banden zin hadden/ hebben bij het produceren van goederen, zorgen de lucht lopende banden voornamelijk voor grote geluid-, leef-, klimaat-, natuur- en gezondheidssschade. En dat kan niet meer anno 2023, met hoe de aarde ervoor staat.
Deze regeling maakt mensen ook ondergeschikt. Niet de economische consequentie voor het huis, maar alle bewoners van een huis, zouden gecompenseerd moeten worden. Ook is het gebied van de schade veel groter dan slechts 3 meetstations.
Geluid-, leef-, klimaat-, natuur- en gezondheidssschade zou moeten worden aangepakt bij de bron. Willen afkopen is wegkijken. Deze regeling is een pleister willen plakken op een wond die jaarlijks steeds groter en ernstiger wordt. De vergelijking met de Schandalen Groningen en de Toeslagenouders is overduidelijk.
Marjoleine
Ik heb me aangemeld voor uithoorn 15 mei. Ik kom niet in aanmerking voor compensatie, het als vele ben ik de overlast spuugzat.
Wat mij opvalt is het rare punt de bijeenkomst, niet het makkelijkste punt in de avond voor vele om te komen en zeker niet centraal in Uithoorn. Compensatie voor Zijdelwaard en Legmeer, maar avond in buitengebied. Ben ik de enige die dat vreemd vindt?
Aanmelding
Ik heb me aangemeld voor Amstelveen op dinsdag.
Kunnen we een groep vormen van SW lezers?
Eigenlijk ben ik niet zo goed in een mondelinge discussie dus ik stuur van te voren een vraag in.
SW heeft mijn gegevens.
Hanneke
Ik ga ook dinsdag naar Amstelveen. Vind het een goed idee om elkaar op te zoeken. ‘Samen sterk’! Woon in Assendelft en ervaar veel lawaai en trillingen waardoor hartkloppingen.
Ik wil geen geld al had ik er wel recht op. Ik wil mijn gezondheid beschermen !
Lobby-oma Winnie
Dag Hanneke, ook ik woon in Assendelft. Had me voor dinsdagavond opgegeven, maar werd ziek. Graag hoor ik hoe deze tweede avond is verlopen!
Misschien even contacten, via [email protected]?
Sara
Ik ga ook zo ik hoop dat we elkaar ontmoeten! Samen staan we sterk. Ben alleen bang dat ik erg boos word. Omdat het te zot is voor woorden!