Vanwege het ingewikkelde banenstelsel van Schiphol is daar regelmatig sprake van vliegtuigen die na een doorstart te dicht in de buurt komen van andere toestellen. In de wettelijke veiligheidsnormen wordt echter totaal geen rekening gehouden met de gevolgen van een botsing voor de mensen op de grond.
Dit signaleert de Inspectie Leefomgeving & Transport in een rapport van 18 augustus jongstleden over de veiligheid van het vliegverkeer rond Schiphol. Daarin worden bijna-botsingen als gevolg van kruisende vliegverkeer onder de loep gelegd. In de sector wordt dit ‘convergerend baangebruik’ genoemd.
Het rapport werd opgesteld nadat op 29 maart 2018 een landende Boeing 737 een doorstart maakte op de Zwanenburglaan waarna het te dicht in de buurt kwam van een starter vanaf de Kaagbaan. In 2007 en in 2015 deden zich vergelijkbare incidenten voor.
Na een eerste verslag van de gebeurtenissen – gepubliceerd in september 2020 – vroeg de minister aan de inspectie na te gaan of het vliegveld wel aan de regels voldoet.
Gebrek aan regels
De inspectie geeft nu weliswaar aan dat Schiphol aan de Nederlandse en internationale regelgeving voldoet, maar dat er helemaal geen specifieke regels bestaan voor dit convergerende baangebruik.
Opmerkelijk is de conclusie van ILT dat er in de regels helemaal geen rekening wordt gehouden met de gevolgen van een ongeval voor burgers op de grond. De dienst pleit er dan ook voor om dergelijke gevolgen – extern veiligheidsrisico genoemd, ofwel het risico van neerstortende toestellen – in het vervolg wél mee te nemen.
Nu is het nog zo dat binnen de normen iedere twintig jaar drie vliegrampen mogen plaatsvinden op en rond Schiphol. Dat ziet de politiek kennelijk welbewust als ingecalculeerd en acceptabel risico. Het ‘externe veiligheidsrisico’ ligt voor Schiphol een factor tien hoger dan in de rest van ons land wordt geaccepteerd, bij voorbeeld voor bewoners rond Tata Steel of de Shell-raffinaderijen in Pernis.
De ILT hekelt in de rapportage bovendien het gebrek aan regelgeving voor incidenten. “Incidenten kunnen leiden tot ongelukken, maar op incidenten kunnen we moeilijk handhaven wegens gebrek aan normen. Een veiligheidsnorm voor incidenten kan de veiligheid verbeteren”, aldus het rapport.


Henk Visser
“Nu is het nog zo dat binnen de normen iedere twintig jaar drie vliegrampen mogen plaatsvinden op en rond Schiphol.”
Laat dit even heel goed inzinken.
Onderwonenden zijn bij een volgende Bijlmerramp dus niet meer dan Collateral damage.
Dit zou op zijn minst kamervragen moeten oproepen.