Vandaag deed strafpleiter Bénédicte Ficq namens bijna duizend mensen aangifte tegen directeuren uit de vliegindustrie wegens grootschalige mishandeling. Hier legt zij in eigen woorden uit wat dit betekent.
‘Schiphol bepaalt het ritme van onze dag. Wanneer we wakker worden, wanneer we mogen slapen. Of de ramen open of juist dicht moeten. Of ik thuis kan werken. Of we tien of twintig keer per nacht worden gewekt. Of we kunnen ontspannen in de tuin. Of ik ongestoord een boek kan lezen. Of ik mijn kinderen kan horen spelen in de tuin. Of de tv harder of juist zachter moet. Mijn leven en dat van mijn kinderen is overgenomen door Schiphol.’
Deze schrijnende verklaring is te vinden in de aangifte die ik vandaag heb gedaan bij het Openbaar Ministerie in Amsterdam.
Er wordt massaal, door meer dan 900 aangevers, aangifte gedaan van mishandeling tegen enkele luchtvaartbedrijven en hun CEO’s vanwege structurele nachtrustverstoring. Ook wordt aangifte tegen de Staat gedaan. Deze nachtrustverstoring ontstaat door nachtelijk vliegverkeer boven dichtbevolkt gebied, gelegen bij de aan- en uitvliegroutes van Schiphol.
Mensen die bijvoorbeeld in de buurt wonen van de Kaagbaan of de Polderbaan kunnen vele keren per nacht ‘wakker gevlogen’ worden. De dichtbevolkte omgeving rondom de Buitenveldertbaan kan met een beetje pecht tot tientallen keren per nacht gestoord worden.
Niet zelden betekent dit dat als er een vliegende bulldozer boven iemands huis vliegt er al snel een volgende aankomt. Alleen al het in bed wachten op het volgende vliegtuig weerhoudt velen ervan tussentijds in slaap te vallen. Dit gaat ten koste van een goede nachtrust. Het veroorzaakt allerlei problemen op gezondheidsgebied. In totaal waren er volgens ILT 24.941 nachtvluchten in 2024. Dat zijn er gemiddeld over het hele jaar 68 per nacht.
In de aangifte bij het Openbaar Ministerie wordt deze schade nader onderbouwd.
Aangevers vechten al tijden voor het ‘terugkrijgen’ van hun nachtrust, trekken steeds aan het kortste eind in deze strijd, kunnen al (te) lang niet meer beschikken over ‘hun eigen nacht’ en ervaren inmiddels dat hun gezondheid op plaats nul van de prioriteitenlijst staat van de luchtvaartbedrijven en de Staat.
Het doen van aangifte en het aandringen op vervolging bij het Openbaar Ministerie van de luchtvaartbedrijven, hun CEO’s als ook de Staat, is daarom voor vele aangevers de uiterste poging om een strafrechter te laten oordelen over de vraag of het misdadig is om mensen structureeel van hun slaap te beroven.
De aangifte is voor aangevers in die zin een logische stap, een actieve stap om iets te doen tegen de nachtrustberoving en niet lamgeslagen te blijven ‘aanvaarden’ dat zij dit nachtelijke vliegverkeer – met alle gezondheidsgevolgen vandien – maar op de koop toe moeten nemen.
Ieder mens heeft recht op een ongestoorde nachtrust, ieder mens moet kunnen slapen om mentaal en fysiek gezond te blijven. Slapen is van levensbelang, is een voorwaarde om goed te kunnen functioneren. Gedurende de nacht moeten mensen kunnen recupereren van stress en vermoeidheid, moeten ze kunnen herstellen van de inspanningen van de dag, moeten ze zich weer kunnen opladen om er de volgende dag weer tegen te kunnen gaan.
Slapen is hét medicijn voor het behoud van een goede fysieke en mentale gezondheid, is een voorwaarde voor nog veel meer. Zo levert een goede nachtrust een bijdrage aan het zijn van een goede ouder, leerling, werkgever, werknemer, partner, vriend et cetera.
Het is niet voor niets dat slaapdeprivatie wordt erkend als een effectieve vorm van marteling: slachtoffers van slaaponthouding blijken in een dergelijke ondervragingssituatie de meest ernstige strafbare feiten te bekennen, feiten die niet zijn gepleegd. Het is tekenend en veelzeggend dat juist voor slaapdeprivatie is gekozen als een effectieve martelmethode.
Het is kortom een feit van algemene bekendheid dat structurele slaaponthouding ernstige psychische en fysieke gezondheidsschade veroorzaakt. Veel concreet wetenschappelijk onderzoek toont aan dat slaapdeprivatie de gezondheid ernstig aantast.
Het is opvallend dat iedereen het ‘normaal’ vindt dat iemand vervolgd wordt en voor de strafrechter wordt gebracht als hij een ander knock-out slaat, dat iemand zich voor de strafrechter moet verantwoorden als hij jarenlang een ander stalkt, dat zelfs woord-uitingen als belediging, smaad of laster voor de strafrechter worden gebracht. Niemand is daar verbaasd over.
Daarom is het best opmerkelijk dat de veroorzakers van de verweten structurele slaapverstoring strafrechtelijk zo lang ongemoeid zijn gelaten.
Het is in de visie van de aangevers dus alles behalve overdreven of bizar om de veroorzakers van ziekmakende nachtrustverstoring te laten vervolgen door het Openbaar Ministerie voor mishandeling.
Van welk strafbaar feit wordt er aangifte gedaan?
Het veroorzaken van geluidsoverlast kan op zichzelf al afdoende zijn om van mishandeling te kunnen spreken. Van mishandeling kan sprake zijn als lichamelijk leed wordt toegebracht. Het bewerkstelligen van een benadeling van de gezondheid wordt daaraan gelijk gesteld, zo volgt uit artikel 300 lid 4 Strafrecht.
In de literatuur wordt opgemerkt dat alles lijkt te kunnen vallen onder de definitie van een dergelijke gezondheidsbenadeling, zolang er sprake is van een “daadwerkelijke verslechtering van de lichamelijke gesteldheid”. Het is bovendien niet vereist dat deze benadeling van blijvende aard is.
Het lichamelijk en psychisch leed van omwonenden wordt uitgebreid omschreven in de aangiftes. Dit leed laat weinig aan de verbeelding over. De door aangevers omschreven gevolgen van de nachtelijke geluidsoverlast/vliegherrie zijn indringend.
Het bewijs is er ook in abstracto. Hierbij kan worden gedacht aan bronnen waaruit volgt dat geluidsoverlast kan leiden tot fysieke en psychische schade. Er zijn medische bronnen die onderbouwen dat:
- geluidsoverlast door de luchtvaart in verband wordt gebracht met het ontstaan van hartaanvallen;
- iedere additionele decibel geluidsoverlast het risico op ziekenhuisopname in verband met hartaanvallen vergroot;
- geluidshinder gezondheidsklachten kan veroorzaken zoals stress, chronisch slaaptekort en een verminderde slaapefficiëntie, wat kan leiden tot vermoeidheid, toenemend gebruik van slaapmedicatie, concentratiestoornissen, tinnitus en psychische problemen;
- chronisch slaaptekort kan leiden tot een hoge bloeddruk, obesitas, diabetes en cardiovasculaire aandoeningen;
- korte slaapduur en slecht slaapkwaliteit in verband wordt gebracht met cardiovasculaire ziekten en een hogere kankersterfte; en
- verkeerslawaai een verlies van gezonde maanden kan veroorzaken van 8 tot 18 maanden gedurende een mensenleven.
Er is geen rechtvaardigingsgrond voor deze structurele nachtelijke geluidshinder, zelfs niet (hetgeen gemotiveerd wordt betwist) als Schiphol c.s. zich normconform zou (hebben) gedragen.
Tegen wie wordt aangifte gedaan?
Aangifte van mishandeling wordt gedaan tegen (de feitelijke leidinggevenden van) KLM Royal Dutch Airlines, Transavia, Royal Schiphol Group en de Staat als aandeelhouder van KLM en Schiphol. Onder de feitelijke leidinggevenden van deze vier rechtspersonen verstaan aangevers ten minste:
- Marjan Rintel en Pieter Elbers (huidig en voormalig CEO van KLM)
- Marcel de Nooijer en Mattijs ten Brink (huidig en voormalig CEO van Transavia)
- Pieter van Oord, Robert Carsouw en Dick Benschop (huidig en voormalig CEO’s alsmede CFO van Royal Schiphol Group)
- Eelco Heinen (huidige Minister van Financiën als aandeelhouder van KLM en Schiphol)
- Barry Madlener (Minister van Infrastructuur en Waterstaat)
Waarom de aangifte tegen de Staat?
De Hoge Raad heeft in het Volkelarrest uit 1994 geoordeeld dat de Staat en zijn feitelijk leidinggevers strafrechtelijke immuniteit genieten, maar een beroep op die rechtsregel kan in deze aangiftezaak niet slagen.
- Dit komt ten eerste doordat de Staat handelt als aandeelhouder van Schiphol en dus niet op basis van een exclusieve bestuurstaak. Iedere willekeurige entiteit kan de taak van aandeelhouder invullen.
- Ten tweede kunnen de Staat en zijn feitelijk leidinggevers zich niet op immuniteit beroepen omdat in het onderhavige geval sprake is van ernstige schendingen van de mensenrechten uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
En áls de Staat zich al op deze immuniteit zou kunnen beroepen, dan mag dat in ieder geval niet zo zijn voor de Minister van Infrastructuur en Waterstaat Madlener, en de Minister van Financiën Heinen.
In de aan het Openbaar Ministerie verstrekte uitgebreide toelichting wordt beargumenteerd waarom de nu gedane aangiftes zouden moeten resulteren in het vervolgen van de luchtvaartbedrijven, hun feitelijk leidinggevers als ook de Staat en de Ministers voor het benadelen van de gezondheid van aangevers vanwege de slaapverstorende nachtvluchten.
Luister hier het interview dat Bénédicte Ficq gaf aan De Nieuws BV op NPO Radio.
Auteur mr Bénédicte Ficq is de leidende advocaat van de aangevers. Zij stelde eerder vergelijkbare aangiftes op tegen onder meer Tata Steel, Chemours en de tabaksindustrie.
Sla dit artikel op in uw favorieten
HansB
We wonen “mijlenver” (25 km) van Schiphol maar al ruim voor 07:00 u barst de herrie al los.
Hallo Madlener, het is zaterdagochtend!! Zouden we na een drukke werkweek even wat mogen uitslapen? Of is dat te veel gevraagd?
Een stelletje kletsmajoors zijn het., daar in Den Haag.
HansB
En vanochtend, zondagochtend, was het al vanaf 06:38 u raak. Het ene na het andere toestel dwars over de bebouwde kom. Wat een waanzin!
Slaapdeprivatie Schiphol
Niemand zit op een rechtszaak te wachten, maar structurele nachtrustverstoring sloopt een mens gewoon. Het is een trieste zaak dat onze overheid omwonenden niet beschermt tegen de luchthaven maar als grootaandeelhouder voor eigen financieel gewin gaat, Schiphol & co ons ‘s nachts mag blijven bestoken met zware vliegtuigmotoren. Deze waanzin moet eindelijk gewoon eens stoppen! Wij willen gewoon eindelijk eens kunnen (door)slapen ‘s nachts! En de vliegindustrie onze regering dat zelf niet (willen) inzien, gaan wij naar de rechter want ons wordt geen andere keuze gelaten, zo simpel is het!
Slaap en nachtrust is essentieel, en hoort niet uitgebuit te worden tbv een lucratief verdienmodel. Het is daarnaast bespottelijk dat Transavia en TUI ‘s nachts moeten vliegen omdat overdag de economisch volstrekt waardeloze hub-overstappers zonodig 20 keer per dag op en neer naar Brussel, Dortmund e.a. ettelijke tientallen bespottelijke korte-afstandsbestemmingen moeten vliegen. Gewoon stoppen daarmee en Schiphol laten krimpen naar normale Nederlandse behoefte, dus niet de hele wereld blijven bedienen op Schiphol met gigantische overlast, herrie en uitstoot als gevolg. Schiphol niet langer meer megalomaan, maar gewoon in normale afmeting en proporties. Dan de luchthaven leefbaar voor iedereen, minder overlast, beter slapen, wordt de luchtkwaliteit schoner en kan de natuur herstellen in zoverre nog mogelijk.
Roland
Prachtig, ik ondersteun dit pleidooi voor 100%!
Als ik een kanttekening mag plaatsen dan is het wel dat er in eerste instantie weer gefocust wordt op de nachtrust en de Polder- en de Kaagbaan, terwijl wij hier ten noorden van de Zwanenburgbaan ook al de meest verschrikkelijke taferelen hebben mogen beleven, vooral tijdens opknapbeurten van de Polderbaan! En waarom zou 15 uur uiterste terre*r overdag wel moeten kunnen en acceptabel zijn? Zoals tegenwoordig gebruikelijk…??? Ik snap de focus op de nachtrust niet helemaal, de effecten op de gezondheid van ons bewoners overdag zijn net zo funest, worden niet gedocumenteerd, niet gemeten, wij moeten het maar ondervinden….
Carolien
In de aangifte mis ik de herrie die wij, bewoners Kaagbaan, ook overdag ervaren. Na een verstoorde nachtrust wordt het vliegverkeer vanaf 6.00 uur weer geïntensiveerd. De tuin in de zomer kun je vergeten als ze nonstop over je dak vliegen. Over Oegstgeest zijn diverse aanvliegroutes. Ook vliegen ze vaak te laag. Delta spant de kroon. Je hoort ze gas geven!
ir. B. van Marlen
Een heel duidelijk verhaal van Bénédicte Ficq. Het is feitelijk met de stukken en met rekenmodellen te onderbouwen, dat de hele problematiek van geluidszonering, aanvankelijk gebaseerd op het niet meerekenen van een groot deel van het geluid, en later zo aangepast door middel van zgn. ‘gelijkwaardigheidscriteria’ dat alle groei mogelijk bleef, een handelswijze was is nog steeds is, die het voordeel maximaal bij de luchtvaart heeft gelegd en niet bij omwonenden en bij de leefomgeving en tegenwoordig ook het klimaat.
Handhaving, voor zover er sprake van was, was gebaseeerd op veel te weinig punten, en werd vervolgens onderuit geschoffeld op het moment dat ze ging werken (men constateerde overschrijding op sommige punten) met de argumentatie dat dit ‘perverse gevolgen had voor de luchtvaart’, en daarna nog eens gevolgd door het niet werkende begrip ‘anticiperend handhaven’.
Dit was en is een opzettelijke handeling, uitgevoerd door de kongsi luchtvaart en het ministerie I&W, met als gevolg dat velen, waaronder ikzelf, jarenlang geleden hebben (en soms nog) onder slaapdeprivatie.
Er is door velen tegen gewaarschuwd en geprotesteerd, mensen die vandaag-de-dag door luchtvaartbobo’s worden weggezet als ‘zeikerds, die maar moeten verhuizen’ of ‘een schreeuwende minderheid’.
Op een rot fundament kun je geen goed huis bouwen, wat betekent dat de gehele methodiek kritisch geëvalueerd dient te worden en op vele punten herzien.
Dit komt in deze aangifte nog niet eens aan de orde en men zal vanuit de luchtvaart zich gaan beroepen op de Wet Luchtvaart, die in feite niet voldoende bescherming biedt voor omwonenden, met het argument dat men zich toch aan deze wet houdt (wat ik betwijfel).
Naast de nachtsituatie, die al erg genoeg is, is er dit jaar begonnen met de luchtruimherziening. Hierin worden mensen ten faveure van anderen niet minder dan opgeofferd als tweederangsburger en gedwongen tot een verblijf waar dagelijks urenlang opeenvolgend binnen enkele minuten nog steeds hard vliegtuiggejank of -gedreun te horen zal zijn.
Deze herriegoten zullen de volgende vorm van mishandeling gaan vormen waar aandacht aan moet worden geschonken. Door de veel te hoge grenswaarden in de handhavingspunten kan het best zijn, dat deze vuile praktijken nog geheel binnen de huidige wet vallen.
Dus laat dit een begin zijn van onze strijd tegen dit onrecht!
PS: Heel erg bedankt Bénédicte voor deze aangifte en uitstekende uitleg!
Dr Hans Buurma
De luchtvaart in NL draagt bij aan de internationale bereikbaarheid. Dat klopt, maar het geldt slechts voor de helft van het luchtverkeer overdag. Niet voor de rest. Die kan NlL missen zonder enige macro-economische schade. Aldus ons WTL-onderzoek
Philip
Jammer dat niet wordt ingegaan op de sluipmoordenaar die 24/7 over ons uitgestrooid wordt. Gifmoorden zijn inderdaad al ouder dan elke andere moord, maar die ziekmakende uitstoot moet (ook) stoppen
ILT ook?
Wat mij betreft mag de niet fuctionerende club stoelplakkers van de ILT ook gedaagd worden.
Dit zijn de mannekes die zouden moeten handhaven en gewoon niets voor de inwoners doen.
Lekker iedere maand handje ophouden en koffietjes achterover slaan.
thomas
geweldige actie! zet deze figuren maar in de strafrechterlijke schijnwerpers. Het moet toch op zeker moment voor iedereen wel duidelijk zijn dat dit misdadig gedrag echt niet langer wordt getolereerd!
De lobby kan dit niet in slaap sussen
De rechtspraak heeft in een evaluatie na de Toeslagenaffaire geconcludeerd dat er te weinig oog was voor de gedupeerden en te snel de kant van de Staat gekozen werd. Ik verwacht dat het OM -onderdeel van de rechtspraak- dit niet laat liggen. Evenals de daarna betrokken rechters. Het kan niet zo zijn dat slaapdeprivatie, een bekende marteltechniek, onbestraft blijft. En of het nu bewust of onbewust (de betrokkenen gaan vast schermen met “ik wist het niet”) wordt gedaan, het maakt in weze niet uit.
Omwonenden die slechts en ook nog onderbroken 3,5 tot 5 uur per nacht kunnen slapen, eigenlijk hoeft niemand een Einstein te zijn om te begrijpen dat de rol van de Staat zou moeten zijn om omwonenden hierin te beschermen en er niet steeds een schepje bovenop te doen en geitenpaadjes te zoeken. Al decennia lang. En ook, dat de luchtvaart de nacht niet hoort op te eisen voor eigen gewin.
De echte criminelen zijn echt niet de omwonenden die vaak worden weggezet als “activistisch” of “gevoelig”. De echte criminelen zijn degenen die ervoor zorgen dat vele omwonenden in de wijde omtrek van de Schiphol Groep volstrekt onvoldoende nachtrust krijgen. En dat is dus niet alleen mijn mening.
Bedankt mr. Ficq voor deze aangifte. We worden eindelijk gehoord.
Geert
In de hoop dat de lawaaimakers de les gelezen wordt wens ik ons genoegdoening.