Getting your Trinity Audio player ready... |
Was KLM het waard om gered te worden met miljarden euro’s van de belastingbetaler? Die vraag blijft onbeantwoord in de evaluatie die gisteren naar de Tweede Kamer werd gestuurd. De Staat durfde het niet aan om de vraag te stellen.
Het is tekenend voor de roze bril waarmee opeenvolgende kabinetten kijken naar de luchtvaart en naar KLM in het bijzonder. Feiten lijken er niet toe te doen, slechts niet-onderbouwde gevoelens van ‘nationaal belang’ bepalen al decennialang het luchtvaartbeleid. Daarom blijft de vraag welk publiek belang is gediend met de redding van KLM ook nu weer onbeantwoord.
In opdracht van het Ministerie van Financiën stelde accountantskantoor EY een lijvig rapport op over de gang van zaken rond het hulppakket ad bijna 7 miljard euro. Het biedt een ontluisterend beeld van het amateurisme op het ministerie en de onbetrouwbaarheid van KLM.
Over het breken van de afspraken door KLM is al veel geschreven: het bedrijf bezuinigde onvoldoende, verhoogde salarissen, maakte geen einde aan het faciliteren van belastingontwijking door piloten met een buitenlands adresje en bracht onvolledige en onjuiste financiële informatie naar buiten.
Pikant is dat EY vaststelt dat de lening door de Staat veel te goedkoop aan KLM verstrekt is. Gezien de enorme financiële risico’s op dat moment had de rente veel hoger moeten zijn om recht te doen aan die risico’s. De constatering staat in schril contrast met uitingen van KLM-medewerkers in die periode die meenden dat hun werkgever het vel over de oren werd gehaald.
Amateuristisch
Het rapport van EY maakt echter vooral duidelijk hoe amateuristisch onder leiding van huidig eurocommissaris Wopke Hoekstra (destijds minister van Financiën) de steunoperatie werd opgezet en uitgevoerd. De miljarden werden aan KLM verstrekt vrijwel zonder voorbehoud, zonder harde voorwaarden en zonder mogelijkheden om de firma aan de afspraken te houden.
Dit leidde ertoe dat een van de belangrijkste doelen om KLM te steunen met zoveel belastinggeld, niet werd gehaald. Het bedrijf kwam niet sterker uit de coronacrisis, integendeel. Staatsagent dr Jeroen Kremers in een reactie op de evaluatie: “KLM schond de financiële voorwaarden en door Financiën zijn deze niet gehandhaafd. Daarmee is, ondanks de milardensteun, het risico niet afgenomen dat KLM binnen afzienbare tijd opnieuw in de problemen komt en wederom aanklopt voor steun van de belastingbetaler.”
Om herhaling van het foutenfestival de volgende keer te voorkomen, adviseren zowel Staatsagent als nu ook EY de regering om alvast een draaiboek op te stellen voor het geval KLM-baas Rintel binnenkort weer aan de bel trekt in Den Haag. In zo’n draaiboek moet zijn opgenomen hoe het bedrijf op een ordentelijke manier kan worden gesaneerd of failliet kan gaan zodat het na de doorstart af is van de huidige knellende – want veel te dure – arbeidscontracten.
Hou de ambtenaren er voortaan buiten
“Laat een toekomstige steunoperatie niet meer vormgeven door beleidsambtenaren, maar door een professionele nationale investeringsbank”, aldus Kremers in zijn reactie op de evaluatie.
Ronduit schokkend is de constatering van EY dat ambtenaren bij het begin van de steunoperatie al wisten dat de gestelde voorwaarden problemen zouden opleveren bij de handhaving. Dit volgt uit juridische adviezen die achteraf werden ingewonnen nadat de onbetrouwbaarheid van KLM was gebleken. EY mocht die adviezen wel inzien, maar ze werden eerder onthouden aan de Tweede Kamer.
Ondanks deze kennis legde Hoekstra het miljardenpakket met de gammele voorwaarden voor aan de Tweede Kamer en de Europese Commissie. Toen het parlement aandrong op sancties vanwege het schenden van de afspraken door KLM, zou dat juridisch onhaalbaar zijn, zo meldde destijds Steven van Weyenberg. Deze had inmiddels de positie van Hoekstra overgenomen na zijn plotse vertrek naar Brussel.
Eigen positie ondermijnd
Tekenend voor het amateuristische optreden van Hoekstra is dat hij zijn eigen onderhandelingspositie al vanaf dag één ondermijnde door te stellen dat hij “koste wat kost” KLM overeind zou houden. Dat zorgde ervoor dat andere betrokken partijen, zoals banken, toeleveranciers en aandeelhouders, zelf geen poot uitstaken om de vliegfirma van de ondergang te redden.
Hoekstra maakte het bovendien mogelijk dat de banken hun risico’s in het dossier KLM fors konden afbouwen ten koste van de belastingbetaler. Vóór de steunoperatie liepen zij het risico 665 miljoen euro te verliezen vanwege lopende financieringen, nadat Hoekstra ingreep was dat nog maar 240 miljoen euro. Dat was het bedrag dat niet viel onder de 90 procent staatsgarantie die de minister weggaf.
Dreiging KLM
Belangrijk is ook het advies van EY om de Staatsagent een volgende keer een steviger positie te geven en in te bedden in een bestaande overheidsorganisatie. Dit keer was agent Kremers als persoon verantwoordelijk voor het toezicht. Dat maakte hem kwetsbaar om door KLM in persoon aansprakelijk gesteld te worden bij al te kritische geluiden.
Zo’n onsympathieke stap was niet ondenkbaar, omdat het bedrijf eerder al had gedreigd een manager van Schiphol persoonlijk voor de rechter te slepen vanwege de publicatie van een rapport dat ongunstig uitpakte voor KLM.
Al met al kent de redding van KLM alleen maar verliezers, zo concludeert de Volkskrant in een gisteravond verschenen artikel. “De meeste mensen hebben er een wrange nasmaak aan overgehouden. KLM heeft het geld geïnd, maar zich niet aan de afspraken gehouden; de staatsagent had geen macht om in te grijpen en ook de overheid stak geen poot uit. De reddingsoperatie lijkt alleen maar verliezers te kennen.”
Ook bij de aanbieding van de evaluatie aan de Kamer, durft het kabinet het niet aan om de vraag te beantwoorden wat het publieke belang was van de zeven miljard euro die in KLM werd gestoken, zo meldt de krant. Of dat belang er überhaupt is, wordt pas volgend jaar bekeken tijdens een evaluatie van het aandeelhoudersschap van de Staat in KLM en de Franse moeder Air France-KLM.


Graag uitleg aan Frank Straver
Misschien wil SW de journalist Frank Straver van Trouw nog een keer uitleggen hoe het “berekenen” van de vliegtuigen-uitstoot werkt. (tot 900 m hoogte en tot 25 km rond de vlieghaven) zodat hij niet meer na vandaag in de krant schrijft “opvallend genoeg is de uitstoot van het wegverkeer vele malen hoger dan van vliegtuigen”.
https://www.trouw.nl/duurzaamheid-economie/met-deze-vier-grafieken-op-zak-gaan-195-landen-naar-de-vn-klimaattop~bce4415f/
Geert
Verontreiniging van het luchtverkeer
Emissies van het vliegtuig
De uitstoot van vliegtuigen wordt berekend op basis van een startcyclus, run-on landing genaamd LTO (Landing and Take Off), die alleen rekening houdt met emissies tot een hoogte van 900 m. Verder, het maakt niet uit.
De belangrijkste verontreinigende stoffen zijn stikstofoxiden (NO-NO2-NO), koolmonoxide (CO), onverbrande koolwaterstoffen (HC) en vluchtige organische stoffen (VOS) waaronder benzeen, roet, de term “koud PM), zwaveldioxide (SO), waterdamp (H20), kooldioxide (H20), kooldioxide (CO2) en ozon (O) en ozon (O) en ozon (Ov) en ozon (O) (O) (O) (O) en ozon (OV3)).
Over vliegtuigvervuiling praten is in feite om twee hoofdthema’s aan te pakken:
Enerzijds de bijdrage aan de opwarming van de aarde,
En aan de andere kant, chemische vervuiling en gezondheidsproblemen voor mensen overlopen.
Inderdaad, vliegtuigvervuiling is op verschillende niveaus.
Directe lokale vervuiling: het heeft gevolgen voor luchthavengebruikers en populaties die in naderings-/afnamefasen vliegen, voornamelijk CO, niet-gebrande koolwaterstoffen en VOS, NOx en fijne deeltjes. Deze vervuiling heeft grote gevolgen voor de volksgezondheid.
Intermediaire hoogtevervuiling: vervuiling door zwaveldioxide (SO2) die zure regen veroorzaakt en fotochemische reacties met voorlopers van NOx en HC en VOS die troposferische ozon genereren, wat ook een wereldwijde rol zal spelen.
Wereldwijde vervuiling, met een groot fenomeen: het broeikaseffect met betrekking tot kooldioxide (CO2) uitstoot, condensatie, NOx.
Opwarming van de aarde
De opwarming van de aarde is het onderwerp van valse communicatie en manipulatie door de industrie van de werkelijke impact van de luchtvaart op het broeikaseffect. De meest voorkomende manipulaties zijn alleen te praten over CO2 en opnieuw door te verwijzen naar cijfers, namelijk 2% van de totale bijdrage, die dateren uit 1990/92. Daarbij wordt de rol van NOx, condensatie slepen en hun impact op de vorming van cirrus, wolken op grote hoogte weg, die in het bijzonder voorkomen dat de aarde gedurende de nacht wordt afgekoeld. Er kan nu worden geschat dat de werkelijke impact van de luchtvaart op de opwarming van de aarde meer dan 4-8% is. Dit is des te zorgwekkender omdat het luchtverkeer veel sneller groeit dan andere menselijke activiteiten die betrokken zijn bij het broeikaseffect. Luchtvaartmaatschappijen van het luchtvervoer voeren een turbulente groeirace voort. Een jaarlijks percentage van 5% wereldwijd tegen 2030 wordt vaak genoemd.
Avion-en-treinen
Hoewel de totale uitstoot van de EU, die door het Protocol van Kyoto wordt gereguleerd, tussen 1990 en 2004 met 4,8% is gedaald, is de uitstoot van broeikasgassen door het internationale luchtverkeer in de EU met 86% toegenomen en zal deze stijging naar verwachting in 2012 150% bereiken als er geen actie wordt ondernomen. Luchtvaart, een internationale activiteit, die dus moeilijker te regelen is, is volledig ontsnapt aan het Kyoto-protocol.
Motortechnologie is duidelijk tot vooruitgang gekomen. De huidige straaljagers verbruiken veel minder per zitplaats/kilometer dan het eerste vliegtuig. De best presterende van vandaag zijn echter niet beter dan de Constellaties van de vroege jaren vijftig.
Vervuiling en gezondheid
Voor de mensen die overlopen, is het probleem precies hetzelfde. Technologie is vooruitgegaan, maar deze vooruitgang wordt gedreven door een onverbiddelijke groei van het verkeer. Net als bij lawaai tonen veel studies de rol van luchtvervuiling bij volksgezondheidsproblemen aan. Het aantal ziekenhuisopnames van kinderen jonger dan 15 jaar voor astma in Ile-de-France steeg in 2006 met 6% ten opzichte van 2005. Omdat kerosine dicht bij gasolie ligt als gevolg van verbranding, zullen de problemen hetzelfde zijn: onverbrande koolwaterstoffen en VOS op het luchthavenplatform en veilige NOx en fijne deeltjes (PM)…
Jan Barteld
De burger is machteloos en mag stemmen. Het bedrijfsleven en haar lobby’s besturen de politici. Het stemvee mag stemmen en toekijken. De kranten kijken toe. De overheid staat boven de handhaving van het recht, gerechtelijke uitspraken mbt overheidsactiviteiten worden door de overheid met voeten getreden. Het is net als in de vroegere kolonieën.
Hoe kunnen we hier iets aan veranderen ?
ad
We krijgen de overheid die we verdienen.
Roland
Ik heb al héél lang elke vertrouwen in de politiek verloren, met name om dit vraagstuk! Wat een amateurisme en vriendjespolitiek worden hier tentoongespreid!!!! Echt WALGELIJK!
Haes
M.n. hoekstra als toenmalig min. v. financ. komt “goed uit de verf” in dit kader…. wat een ongelofelijke kluns.
Dat belooft nog wat in de europese cie…
Geert
Je kunt ze een berichtje sturen.
Joop Worst
Hopelijk is dit alleen maar een voordeel. Deze minister houdt niet eens de schijn op andere belangen dan die van de luchtvaart te dienen. Hopelijk ziet de rechter dit ook in december en het komende hoger beroep.
Kleuter minister
Sport, cultuur, de NPO: bezuinigingen op deze belangrijke zaken voor de inwoners worden zonder blikken of blozen opgelegd.
Maar kijk de kleuter Madlener eens zitten in zijn vliegtuigje, wat een afgang zo een “minister” we weten wel waar onze miljarden naartoe gaan: niet naar ons zelf.
https://www.parool.nl/amsterdam/het-hemelsblauwe-luchtvaarthart-van-minister-madlener-staat-nauwelijks-krimp-van-schiphol-toe-en-toch-is-niemand-echt-blij~b47bd2b5/
Bastiaan
Helamaal waar, onze kinderen ervaren de verschraling van het onderwijs, openbaarvervoer, zorg en sport. Maar wel miljarden naar de luchtvaart terwijl die ook al elk jaar miljarden accijns en BTW voordeel krijgen.
Mijn kinderen betalen op een treinkaartje of een schoolboek meer BTW dan een vliegtuig vol.
Komt nog bij dat de NS energiebelasting betaald en KLM niet.
Rob
Tja, de zakelijkheid spatte er van af van bij de verantwoordelijke ministers. ” Whatever it takes’ door Wopke H. en de ‘Blauwe Trots van Cora van N.
En met Barry M. als loopjongen voor de KLM worden de bescheiden resterende maatregelen van zijn voorganger die als eerste durfde enig tegengas te geven de nek omgedraaid.