In recente antwoorden op Kamervragen blijft minister Christianne van der Wal stug volhouden dat Schiphol geen aparte behandeling heeft gekregen voor zijn natuurvergunning. Maar overheidsdocumenten tonen aan dat er niets minder dan maatwerk is verricht om het vliegveld optimaal te faciliteren.
Dit is het tweede deel van onze berichtgeving over het gesjoemel rond Schiphols natuurvergunning. Vorige week toonden we al aan dat Schiphol werd uitgezonderd van de regel dat opgekochte stikstofruimte eerst toekomt aan natuurherstel en pas daarna mag worden ingezet voor zichzelf. Tegen beter weten in en in strijd met uitspraken van de rechter had Van der Wal Schiphol uitgezonderd van deze regel.
Om een forse krimp van Schiphol te voorkomen, zag de minister geen andere uitweg dan dit zogenaamde ‘additionaliteitsbeginsel’ opzij te schuiven. Ze vertelde de Tweede Kamer dat zij ‘slechts’ een generieke beleidsregel toepaste – een regel die geldt voor alle bedrijven waarvoor de minister het bevoegd gezag is. Dat boeren niet onder haar gezag vallen, is daarbij niet meer dan ‘ongelukkig’, zo suggereerde zij.
Uit documenten blijkt anders
Maar uit de opgevraagde overheidsdocumenten komt een ander beeld naar voren. Het is geen generieke regel, maar eentje die specifiek is opgesteld om Schiphol uit de wind te houden.
Dat wordt onder meer duidelijk uit een voorbereidend stuk voor een bewindsliedenoverleg over Schiphol. Juist in dat overleg – specifiek over Schiphol dus – wordt tot de regel besloten met als argument dat het vliegveld vanuit de Wet natuurbescherming veel verder moet krimpen dan naar de 440.000 vluchten die collega-minister Mark Harbers destijds in gedachten had.
De ambtenaren van Van der Wal spreken in het stuk over een voorgenomen besluit dat van groot belang is voor Schiphol. Bovendien leggen zij een direct verband met de proportionaliteit: vergaande krimp zou niet te rijmen zijn met het veronderstelde economisch belang van het vliegveld. Toch blijft Van der Wal ontkennen dat er sprake is van maatwerk voor Schiphol.
De minister weet op dat moment al dat het gekozen pad illegaal is en geen stand zal houden bij de rechter. Immers hebben meerdere rechters al een streep gezet door het niet hanteren van het additionaliteitsbeginsel bij stikstoftransacties tussen particulieren.
Hulp van de landsadvocaat
Maar zonder dit geitenpaadje liggen grote consequenties op de loer voor Schiphol en eigen projecten van de overheid. Een krimp naar minder dan 300.000 vluchten per jaar is dan niet ondenkbaar. Met die reden is het kabinet er veel aan gelegen om de vonnissen van de rechter van tafel te krijgen of in ieder geval tijd te winnen. Dat gebeurt door de Provincie Limburg op de achtergrond te helpen in het hoger beroep tegen de vonnissen, waarbij zelfs de peperdure landsadvocaat wordt ingezet als achtervang.
Van dit kaliber hulp kunnen PAS-melders – veelal veehouders – alleen maar dromen. Maar via dit pad kan de minister weer tijd winnen, om Schiphol de gelegenheid te geven de zaakjes op orde te krijgen, precies zoals was uitgestippeld in haar omstreden vijfstappenplan.
De minister stuurt zo aan op een tijdrovende beoordeling door uiteindelijk de Raad van State. Wat die ervan vindt, staat dan al vast en dat is bekend op het ministerie. Toch wordt gewacht op het vonnis dat uiteindelijk in februari van dit jaar kwam.
Schiphol piekbelaster
De trucendoos van Van der Wal is hiermee nog niet leeg. Zo houdt zij bij hoog en bij laag vol dat Schiphol niet (meer) onder de piekbelasters valt en daarom buiten de gebiedsgerichte aanpak valt. Hoewel het vliegverkeer van en naar Schiphol een van de grootste bronnen is van stikstofoxiden van ons land – zoals eerder ook bleek uit een overzicht van het ministerie – luidt de nieuwe lezing dat Schiphol niet in het rijtje piekbelasters valt omdat Schiphol niet onder ‘industrie’ valt, maar onder ‘verkeer en vervoer’.
Voor de natuur maakt het overigens niet uit welk label de minister op de stikstofuitstoot van Schiphol plakt: het vliegverkeer blijft hoe dan ook een sta-in-de-weg voor het herstel van kwetsbare natuurgebieden in de regio rond het vliegveld. Daarmee is en blijft Schiphol een piekbelaster van formaat.
Opmerkelijk is dat nu uit de openbaar gemaakte stukken blijkt dat de gebiedsgerichte aanpak wél op de agenda staat van het Schiphol-overleg tussen de ministers. De reden: die aanpak moet de stikstofruimte gaan leveren die Schiphol nodig heeft, zoals we in ons artikel van vorige week al lieten zien. Boeren, maar ook andere bedrijven, moeten bloeden om Schiphol de ruimte te geven.
Ondanks de glasheldere uitzonderingspositie van Schiphol blijft de minister volhouden dat alle partijen gelijk worden behandeld. Het heeft veel weg van een tafereel waarbij de kalkoen en de gasten aan de eettafel gezamenlijk worden geïnformeerd over het hoofdmenu, waarbij de kalkoen de bui al snel ziet hangen.
Houdt het dan nooit op met de bevoordeling van Schiphol en de vliegindustrie? In ieder geval niet hier, want uit een mail van 23 augustus 2022 blijkt dat in twee gesprekken tussen de ministers Harbers en Van der Wal en de top van Schiphol een deal is gemaakt.
Voor wat, hoort wat
Dat is een deal waarbij alle partijen “de nek uitsteken en elkaar moeten vasthouden”, zo staat er in die mail. Het is een deal in het kader van “voor wat, hoort wat” en Schiphol krijgt keiharde garanties dat de bestaande illegale situatie gedoogd zal blijven.
Het handjeklap is voor Schiphol zelfs zo belangrijk dat deze nog moet worden afgestemd met de eigen raad van commissarissen. Dat belooft een “stevig gesprek” te worden omdat de krimp naar 440.000 vluchten onderdeel uitmaakt van de afspraken.
Vandaag onthulde dagblad Trouw dat minister Van der Wal aan het sleutelen is aan de natuurvergunning van Schiphol. Die vergunning wordt door meerdere partijen aangevochten bij de rechter. Door de vergunning achteraf te wijzigen wint de minister opnieuw extra tijd voor Schiphol. Mogelijk moeten zelfs de dagvaardingen van partijen als MOB en Greenpeace opnieuw. Feit blijft dat Schiphol niet aan een juridisch houdbare natuurvergunning kan worden geholpen zonder gesjoemel of forse krimp.
Stemde Amsterdam in?
Dit speelde allemaal in augustus 2022, toen de Gemeente Amsterdam zich nog niet had verklaard tot activistisch aandeelhouder van Schiphol. Want als mede-eigenaar en als zodanig vertegenwoordigd in de raad van commissarissen, moet de gemeente op de hoogte zijn geweest van het gesjoemel met de regels en het handjeklap tussen Rijksoverheid en Schiphol. En moet de gemeente hiermee akkoord zijn gegaan.
De kans is groot dat onder het nieuwe, activistische beleid van wethouder Hester van Buren er meer weerstand bestaat tegen praktijken als het zo lang mogelijk gedogen van illegale situaties ten koste van de natuur en van alle andere sectoren die hun bijdragen aan de stikstofproblematiek moeten opschroeven om Schiphol vrij spel te bieden.
Wet opzij
Het moge duidelijk zijn dat minister Van der Wal Schiphol wel degelijk een uitzonderingspositie heeft geschonken in de stikstofproblematiek. Zij gaat hierin zelfs zover dat zij de wet opzij schuift en dat zij willens en wetens misbruik maakt van de trage werking van de rechtsstaat. De antwoorden die zij aan de Kamer stuurt zijn aangetoond onwaar.
De minister legt hiermee een bom onder de eigen geloofwaardigheid en onder die van het stikstofbeleid van ons land. Schiphol krijgt zo de ruimte om 500.000 vluchten per jaar uit te voeren, terwijl er volgens schatting en volgens de wet slechts 300.000 mogelijk zijn.
Dit leidt ertoe dat er voor boeren en de industrie een ongelijke rechtspositie ontstaat ten opzichte van Schiphol. Terwijl veehouders al de grootste problemen hebben om aan de stikstofwetten te voldoen, moeten zij door de escapades van Van der Wal zelfs extra ruimte leveren om Schiphol – met tientallen miljoenen buitenlandse overstappers per jaar – de ruimte te geven.
Parallellen met gesjoemel geluidsregels
De bijzondere stikstofregels voor Schiphol krijgen zo veel weg van de geluidsregels die voor het vliegveld zijn opgetuigd. Ook daarbij is steeds alleen gekeken naar wat de vliegindustrie nodig heeft en zijn alle andere belangen ijskoud opzij geschoven.
De rechter heeft inmiddels geoordeeld dat dit een langjarige inbreuk heeft opgeleverd op de mensenrechten van honderdduizenden omwonenden. De kans is groot dat het met de stikstofregels dezelfde kant op gaat als boeren en industrie zich gaan beroepen op gelijke rechten voor iedereen.
Sla dit artikel op in uw favorieten
HansB
Die hulp van de landsadvocaat om recht te praten wat krom is zal wel weer klauwen met geld kosten, belastinggeld wat opgebracht moet worden door de burgers die permanent in de herrie zitten. Ten hemel schreiend!
Jelmer Biesma
Met de door het ministerie ingeslagen weg dat de herindeling van het luchtruim de oplossing zou zijn gevolg te geven aan de uitspraak van de rechtbank, is nu al duidelijk dat de door de rechter gestelde termijn van één jaar niet zal worden gehaald. Het is triest dat juist de overheid willens en wetens weigert gevolg te geven aan een uitspraak van de rechter.
Jan Barteld
De staat, door de burger gekozen en gemanipuleerd door het bedrijfsleven, richt zich tegen de kiezers en ook , bovenal, tegen de natuur en de volgende generaties. Dit is ook gevaarlijk voor de democratie.
SK
Hoogmoed komt voor de val!
Jelmer Biesma
Helaas kan die val nog wel even duren. Schiphol heeft een jaar de tijd gekregen met maatregelen de overlast te verminderen. Met de inzet van de herindeling als oplossing om aan de uitspraak van de rechter te voldoen, zijn nu al twee aspecten zeker: de herindeling is niet op oplossing (m.u.v. een maatregel voor Haaglanden die met de herindeling kan worden meegenomen) en het tijdschema wordt niet gehaald. Daar komen ze dan over een jaar achter (surprise, surprise, wat vervelend…) en is de zaak dus weer een jaar getraineerd. De partijen hadden beloofd zich aan bestaande wetten te houden. Nu is dus al duidelijk dat de coalitie dat uitgangspunt aan zijn laars lapt.
Kees
@Lenie: Er zit een ingebouwd staartje aan dit muisje.
Er komt nieuwe wetgeving die nieuwe wetten toetst aan de grondwet.
Daarmee zal het burgerrecht op een veilige en schone woonomgeving uiteindelijk aan het langste eind trekken. Wetten met ingebouwde tegenstrijdigheden zullen er niet doorkomen.
Toegegeven, het is nog niet zo ver, maar dit is een punt waar Schipholwatch sterk op kan focussen. Er IS reeds een zaak op dit burgerrecht gewonnen.
Als de luchtvaart denkt vrolijk door te kunnen zullen ze Schipholwatch en kornuiten plus de wetgeving tegen komen.
Jaap de Groot
Geweldig dat jullie dit steeds weten te onthullen.
Schandalig dat jullie dit steeds kunnen en moeten onthullen.
W Lieverst
Gezien de punten die de BBB heeft gewonnen die zijn vastgelegd in het regeerakkoord, bekruipt mij het gevoel dat er als tegenprestatie meer gevlogen gaat worden.
Ook omdat de snelheid voor wegverkeer weer wordt teruggebracht naar 130 km.
Behalve de NSC hebben de nieuwe partijen die gaan regeren economische groei hoog in het vaandel.
Voor Schipholwatch geldt dat ze er nu bovenop moeten zitten.
De nieuwe bestuurscultuur
Onder de nieuwe bestuurscultuur zou dit volstrekt onmogelijk moeten zijn. Eenzelfde manier van doen is jarenlang toegepast in de Toeslagenaffaire en Groningen. Zo lang mogelijk rekken terwijl al lang bekend was dat het onmenselijk en onbehoorlijk besturen was.
Benieuwd hoe deze paragraaf in het regeerakkoord beschreven staat. Nieuwe procedures helpt niets. Gewoon andere beslissingen conform behoorlijk bestuur (en dus ook uitspraken van rechters) nemen wel.
Lenie
In het akkoord, dat om 2 uur vannacht gepubliceerd werd, gaat één alinea over de luchtvaart. Daarin staat: “De komende jaren moet voor wat betreft de luchtvaart de inzet gericht zijn op het op orde brengen van de rechtsbescherming van omwonenden (geluidhinder), met behoud van de netwerkkwaliteit van Schiphol. Zo is op langere termijn doorgroei mogelijk met stillere en schonere vliegtuigen.” Note: Die laatste zin doet het ‘m! Nieuwe bestuurscultuur? Ze dronken een glas, deden een plas en lieten de zaak, zoals het was. Dus: de overlast voor de omwonenden en een steeds groter schiph€l.
Rechtsbescherming?
Tsja, ik las erin:
we brengen de rechtsbescherming op orde en dan gaan we weer niet optreden bij overtredingen. Zo is op langere termijn groei mogelijk.
En waar is het afschaffen van de nachtvluchten tussen 22:00-08:00 (ook voor gezonde kinderen nodig)? Of is dat een detail, volgens hun, dat later ingevuld gaat worden?
Voor omwonenden is ononderbroken nachtrust een hoofdzaak aangaande rechtsbescherming.
rrustema
De tekst is voldoende vaag. Zie ook het begin van het akkoord waar gehamerd wordt op een betrouwbare overheid die burgers gaat helpen. De stille vliegtuigen zijn een belofte voor de toekomst. De verre, verre toekomst. Na 2050 ofzo, als vliegtuigen magie als brandstof hebben. Als ondertussen KLM failliet gaat is het probleem opgelost. Dan zijn we ook van de luchtvaartlobby verlost, want die is er dan niet meer.
fons
Chapeau weer voor al dit onderzoekswerk Schipholwatch.
Ramses Shaffy zong het al.” We zullen doorgaan”.
En dat is wat er moet gebeuren.
Jelmer Biesma
Diezelfde trukendoos gaat collega-minister Harbers ook gebruiken om de uitspraak van de rechter te traineren dat er binnen een jaar een plan moet zijn, waarmee de geluidsoverlast van Schiphol moet worden vermjnderd. Het ministerie stelt dat de herziening van het luchtruim voorziet in de uitspraak van de rechtbank, terwijl dat zowel inhoudelijk als qua tijdcriterium niet het geval is.
rrustema
Joh, ik ben zò nieuwsgierig naar de eerste ministerraad van de regering van de PVV-BBB-VVD-NSC-coalitie. Als de vroemvroem-minister er samen met de boeren-minister samen uit moeten komen. Wie wint?
En morgen weten we ook wat er in het akkoord van 25 pagina’s staat over de luchtvaart. Vast iets vaags.
rrustema
“De komende jaren moet voor wat betreft de luchtvaart de inzet gericht zijn op het op orde
brengen van de rechtsbescherming van omwonenden (geluidhinder), met behoud van de
netwerkkwaliteit van Schiphol. Zo is op langere termijn doorgroei mogelijk met stillere en
schonere vliegtuigen.”
Pagina 9.
https://www.kabinetsformatie2023.nl/documenten/publicaties/2024/05/16/hoofdlijnenakkoord-tussen-de-fracties-van-pvv-vvd-nsc-en-bbb
Jelmer Biesma
Dat mooie citaat laat zien dat papier gewillig is, maar de feiten anders. Recent is al gebleken dat de nieuwe vliegtuigen van KLM en Transavia niet stiller zijn. Door in te zetten op de herindeling van het luchtruim om gevolg te geven aan de uitspraak van de rechter, weet het ministerie nu al dat de door de rechter gestelde termijn van één jaar bij lange na niet zal worden gehaald.
W Lieverst
De luchtvaart wordt helemaal niet genoemd in het nieuwe regeerakkoord, dus waakzaamheid geboden.
Herman Peters
Ik heb de heb de heer Pierik (BBB) gevraagd om extra attent te zijn en zijn voordeel ermee te doen in zijn strijd voor de boeren / PAS melders.
Misschien wel de nieuwe minister van LNV. Wie weet!
Arie
Over democratie gesproken. Den Haag die dom is maakt recht wat krom is.
Ed
recht is iets kroms wat verbogen is (Marten Toonder)
B. van Marlen
Liegen en bedriegen is duidelijk nog steeds de norm, wie er ook zit aan de top. Met een rechtse coalitie gaat het natuurlijk nog veel slechter worden voor vele omwonenden van luchthavens. Als BBB en NSC meegaan met de VVD-PVV retoriek en de groei van Schiphol gaan faciliteren (met de 4e aanvliegroute) en ook nog dat ellendige Lelystad Airport gaan openen worden ze volledig ongeloof-waardig naar hun respectievelijke achterban: de agrariërs en mensen die een integere politiek met oog voor de Grondwet voorstaan. Na een paar jaar in zo’n kabinet zullen ze door de kiezer terecht worden afgestraft. Een PvdA-er als Minister President geeft mij ook te denken gezien het gesjoemel van Netelenbos, Kok, Alders, Benschop, etc.. Voor ons een inktzwart scenario dus.
Dirk
Er is maar 1 woord voor : maffia
Ton Vonk
Je bedoelt “Vliegmafia” !!!
Kees
Ongeloofelijk!
Een minister, een overheid, die door burgers vertrouwd zou moeten kunnen worden, liegt dat het gedrukt staat.
Waar vindt een goedwillende burger nu nog een goed heenkomen? Waar je maar heen vlucht, je wordt bedrogen door je eigen overheid.