Er hoeft niets te veranderen aan de Europese wetgeving om reclames voor vliegvakanties te verbieden. Dit blijkt uit een studie van Clemens Kaupa, assistent-professor Europese wetgeving aan de Vrije Universiteit. Voor veel andere schadelijke producten – zoals tabak – geldt zo’n verbod al.
Het klimaatbeleid vereist een forse en snelle reductie van broeikasgassen in de atmosfeer. De gassen ontstaan vooral als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen, zoals bij het vliegen.
Adverteren voor vliegreizen ondermijnt zo de klimaatdoelstellingen. Het doel van dergelijke advertenties is om meer vliegreizen te verkopen en daarmee juist meer klimaatschade aan te richten. Dat gebeurt onder meer door misinformatie te geven, de verantwoordelijkheid elders te leggen of valse oplossingen voor te stellen.
Steeds meer zaken voor de rechter
Het aantal rechtszaken tegen fossiele advertenties groeit op dit moment gestaag. Naast meerdere zaken in de Verenigde Staten komen ook in Europa steeds meer fossiele aanbieders onder vuur te liggen. In Nederland spant FossielvrijNL bij voorbeeld een zaak aan tegen KLM vanwege misleidende reclame met vermeend onjuiste claims.
Vooruitlopend daarop liet de Reclame Code Commissie zich al meerdere malen negatief uit over reclameuitingen van onder meer olieconcern Shell en vliegfirma KLM.
Onderzoek toont volgens Kaupa aan dat een ban op advertenties de uitstoot van gevaarlijke broeikasgassen omlaag kan brengen. In 2022 ondertekenden 280.000 Europeanen een petitie voor een ban en in datzelfde jaar werd in Frankrijk een wet aangenomen om advertenties voor fossiele producten te verbieden.
Verbod al heel gewoon
De wetgever past een advertentieverbod al veelvuldig toe voor producten die schadelijk zijn voor de samenleving. Zo zijn advertenties voor tabaksproducten niet toegestaan. Wetgeving hierover is fel bestreden via lobby en talloze rechtszaken, maar de ban staat nu als een huis.
Op basis van de ervaringen met deze wetgeving kunnen ook advertenties voor fossiele producten worden verboden, zo verwacht Kaupa, wiens onderzoek is gepubliceerd door het prestigieuze Cambridge University Press.
Het doel van nieuwe wetgeving dient drievoudig te zijn. Het belangrijkste is dat de wet de consumptie van fossiele brandstoffen verlaagt om zo verdere schade aan de volksgezondheid, het milieu en klimaat te voorkomen. Vervolgens dient de wet consumenten te beschermen tegen misleiding over de gevolgen van fossiele brandstoffen en tot slot moet de wet tegengaan dat het democratisch proces wordt verstoord via lobby en public relations op basis van verkeerde informatie.
Gebruikmaken van eerdere jurisprudentie
Door de tabakswetgeving te gebruiken als leidraad, kan de Europese Unie relatief eenvoudig advertenties voor onder meer vliegreizen een halt toeroepen, aldus het onderzoek. Deze wetgeving is inmiddels talloze keren door de rechter getoetst waardoor veel jurisprudentie bestaat. Een verbod op advertenties voor fossiele brandstoffen kan hiervan profiteren doordat rechters kunnen terugvallen op die eerdere uitspraken.
Er bestaan bovendien veel parallellen tussen tabak en fossiele brandstoffen: beide producten schaden de maatschappij op meerdere manieren en worden breed gebruikt waardoor adverteren een rol speelt in het veroorzaken van de schade.
Weliswaar staat een verbod de vrijheid van commerciële uitingen in de weg, maar dit weegt niet op tegen het belang van bescherming van de volksgezondheid, het milieu, consumenten en het democratische proces, zo blijkt uit de studie. Dat zijn allemaal belangrijke doelstellingen van de Europese Unie. Daarmee wordt het verbod een maatregel die past bij de omvang van de aangerichte schade.
Binnenkort start het inhoudelijke deel van het proces dat FossielvrijNL tegen KLM aanspande wegens misleidende reclame. De uitspraak in die zaak zal een nieuw stukje vormen in de puzzel om te komen tot het onvermijdelijke verbod op reclame voor het verbranden van fossiele brandstoffen.
Sla dit artikel op in uw favorieten
Van Hooff
Het is allemaal zo dubbel. Vliegen is de veiligste manier van vervoer. Is (spot) goedkoop door geen BTW op de tickets te heffen en geen accijns en BTW op brandstof. Daarnaast worden bij calamiteiten zoals economische neergang of pandemie de subsidies zo ongeveer door de overheid nageworpen. worden. Er wordt gelogen over de milieu uitstoot. Vliegtuigen zouden uit de lucht vallen als zij boven de 900 meter geen CO2 en fijnstof meer uitstoten (dat zou alleen kunnen als zij de motoren uit zouden zetten.) Maak vliegen realistisch en stop de valse concurrentie zelfs fietsen zijn belastingtechnisch duurder door de belastingen .
Henk Visser
Er bestaat dus een Europese wetgeving om reclames voor vliegreizen te verbieden.
Dan stel ik de vraag: In hoeverre wordt dit nu in Nederland doorgevoerd?
Ik heb geconstateerd dat in de AH filialen al anderhalf jaar geen reclame meer is voor vliegvakanties.
Maar o.a. op internet zie ik nog regelmatig reclame van commerciële vliegers langskomen.
Uit het artikel: “Het aantal rechtszaken tegen fossiele advertenties groeit op dit moment gestaag.”
Daaruit maak ik op dat er een Europese wet bestaat die reclame voor vliegen verbiedt maar onze overheid zich niet aan bindt. En dus tegen geprocedeerd moet worden.
Dat is niet opmerkelijk gezien de relatie luchtvaart – Staat. De Staat in de Staat.
Ondanks dat er een EU wet bestaat, heeft Schiphol jarenlang onder het gedoogbeleid van de neo liberale VVD zegening al zoveel regels aan het landingsgestel geplakt.
In de strijdt, gewonnen door de fanatieke anti-rook lobby, is roken in de taboe sfeer beland. Zwarte doosjes met kwetsende afbeeldingen. Dat zou dus ook op geprinte vliegtickets moeten staan. En evenals de belasting op rookwaar zouden ook vliegtickets jaarlijks flink in prijs moeten stijgen.
Twee dagen geleden zat ik in de trein van Alkmaar naar Uitgeest. Daar hoorde ik een paar jongens zeggen dat de prijs van een enkele reis per spoor van Alkmaar naar Zwolle veel duurder is dan een vliegreis Schiphol – Londen. Als je dat hoort besef je dat er iets fundamenteel fout is aan ons systeem van vervoer. Het zou niet mogen bestaan dat, welke treinreis binnen Nederland dan ook, duurder is dan vliegen naar de dichtstbijzijnde luchthaven over de grens. Maar we kennen de onderliggende machinaties die deze perverse realiteit mogelijk maken.
Laten we allen middels onze stem in November invloed uitoefenen om een kabinet tot stand te brengen die het welzijn van miljoenen medelanders een hart toedraagt. Vertaald in een sociaal, klimaatvriendelijk en luchtvaart krimpend beleid.
Marktwerking
Alleen jammer dat dit soort zaken zo lang duurt: als je de krant schrijft dat je de paginagrote advertenties met vertekende beelden van stranden en blauwe zwembaden niet vindt kunnen dan krijg je nooit antwoord. Alle media zijn zo afhankelijk van de inkomsten van dit soort vlieg-bedrijven door de VVD marktwerking terreur dat ze wel moeten.
rrustema
Dat is niet zo. De kranten in Nederland zijn dankzij alle abonnementen die brave burgers nemen op de krant niet erg afhankelijk van reclame. Het kan de prijs voor de abonnees een klein beetje drukken en vinden sommigen mooi meegenomen.
In tegenstelling tot landen met mediamoguls die in samenwerking met politici het land in de greep houden is dat in Nederland echt niet zo. Zelfs de commerciële televisie heeft hier abonnementsinkomsten via de kabel. Er is geen commerciële tv die je zo uit de lucht kan plukken, je moet een tv-provider een maandelijks bedrag betalen. Was dat niet zo dan zouden er veel minder zenders uitzenden.
De reden waarom je geen antwoord krijgt als je klaagt over advertenties in de krant is omdat er (gelukkig) een muur tussen redactie en reclame-afdeling staat. Die hebben een andere opdracht. Hoogstens ziet de reclame-afdeling een artikel waarvan ze denken ‘de adverteerder wil daar vast niet naast staan, we wisselen de advertentie met die op de volgende pagina’.
Neem vooral een krantenabonnement en moedig kinderen die het nest verlaten aan om ook een abonnement te nemen.