Het ministerie van Infrastructuur bagatelliseert het gevaar van ultrafijnstof uit vliegtuigmotoren graag en beweert dat er nog te weinig bekend is over de gevolgen. Maar uit een Amerikaanse presentatie tijdens een webinar van UECNA blijkt dat er meer dan genoeg informatie beschikbaar is om de alarmklok te luiden.
Ultrafijnstof bestaat uit deeltjes met een maximale diameter van 1 micrometer. Omdat er te weinig over bekend zou zijn, bestaan er geen regels die de uitstoot van deze deeltjes beperkt. Die zijn er wel voor fijnstof met diameters van 2,5 micrometer en 10 micrometer. Ter vergelijking: een menselijke haar heeft een dikte van zo’n 50 tot 70 micrometer.
Onderzoek naar de uitstoot van vliegverkeer vindt al plaats sinds 1970 – al ruim 50 jaar dus. Destijds werd onderzocht tot op welke afstand van het vliegveld SeaTac (Seattle, aan de westkust van de VS) het ultrafijnstof zichtbaar aanwezig was op bij voorbeeld tuinmeubelds of het houtwerk van huizen. Dat bleek tot zo’n 20 kilometer vanaf het einde van een landingsbaan het geval te zijn.
Het duurde vervolgens tot 2014 voordat het eerste serieuze vervolgonderzoek plaatsvond, ditmaal rond het vliegveld LAX van Los Angeles. Dat vliegveld verwerkt jaarlijks zo’n 500.000 tot 600.000 vluchten. Met apparatuur van de Universiteit van Washington reed een team onderzoekers door de wijken die onder de aanvliegroutes liggen. Ook in dit onderzoek bleek het ultrafijnstof op grondniveau tot 20 kilometer vanaf het vliegveld aantoonbaar afkomstig van het vliegverkeer. De gevonden concentraties waren vergelijkbaar met die in de middenberm van een grote snelweg – fors dus.
Deeltjes ultrafijnstof vliegverkeer veel kleiner
De onderzoekers waren verrast door deze hoge doses waarna zij een vergelijkbaar vervolgonderzoek startten rond het vliegveld van Atlanta aan de Amerikaanse oostkust. Daar is sprake van jaarlijks 700.000 vliegbewegingen. Met dezelfde apparatuur reden ze ook daar door de woonwijken. Eén van de belangrijkste vondsten in dat onderzoek was het verschil tussen ultrafijnstof van vliegverkeer en van wegverkeer. De deeltjes uit vliegtuigen bleken tussen de 10 en 20 nanometer groot te zijn, terwijl die van het wegverkeer tussen de 35 en 100 nanometer waren.
Uit de metingen bleek ook dat het ultrafijnstof vooral vrijkomt bij landende vliegtuigen, niet bij de start. De reden daarvoor is dat straalmotoren bij het landen en taxiën niet efficiënt draaien en daardoor de verbranding minder volledig is en de uitstoot veel groter is dan bij het op (bijna) volle kracht opstijgen.
Net als bij recente onderzoeken rond de vliegvelden bij Maastricht en Rotterdam vonden de onderzoekers ook in de VS dat iedere vliegtuigpassage een duidelijk herkenbare piek van ultrafijnstof opleverde. Omdat deze deeltjes zo klein zijn, blijven ze vervolgens lang in de lucht zweven. Vanwege de aerodynamica van een vliegtuig werd de stroom ultrafijnstof wel direct richting grondniveau gedirigeerd – het niveau waarop mensen de deeltjes inademen.
Inmiddels hebben de onderzoekers van de University of Washington deze onderzoeken bij tal van luchthavens herhaald en vonden zij steeds dezelfde uitkomsten.
Als wonen op de middenberm van een snelweg
De uitkomsten noemen ze alarmerend. Waar het fijnstof van bij voorbeeld een snelweg vrij beperkt blijft tot de directe omgeving, vliegen de toestellen in grote aantallen over woonwijken heen. Daardoor ondervinden per vliegbeweging duizenden gezinnen de gevolgen van het ultrafijnstof, alsof al deze mensen op de middenberm van een snelweg zouden wonen, zonder enige bescherming. “Dat is wel een dingetje”, aldus een van de wetenschappers met gevoel voor understatement.
Op vliegvelden is de situatie nog ernstiger. In Deens onderzoek op het vliegveld van Copenhagen werden concentraties ultrafijnstof gemeten tot 500.000 deeltjes per kubieke centimeter – vergelijkbaar wat in Limburg vlak naast de landingsbaan werd gemeten. “Dit zijn absurde concentraties, die je in industriële omgevingen nooit zult aantreffen”, aldus de presentatie.
“Als je midden op de snelweg staat, meet je concentraties tot 60.000 deeltjes, in stedelijke gebieden tot 30.000. Nooit zie je meer dan 100.000, behalve op de vliegvelden. 500.000 deeltjes per kubieke centimeter is astronomisch.”
Tot een kilometer afstand werden rond het SeaTac-vliegveld nog steeds concentraties gemeten tot 60.000 deeltjes per kubieke centimeter. Op de toegangswegen naar het vliegveld en in het ‘kiss & fly’-gebied liep dat op tot 120.000 deeltjes. In de terminal werd slechts een waarde van 4500 gemeten – de airconditioning van het vliegveld maakt dus een enorm verschil.
Honderden vierkante kilometers vervuild
Het meest getroffen door ultrafijnstof uit laagvliegende dalende toestellen blijkt bij ieder vliegveld een gebied te zijn vanaf zo’n 20 kilometer vanaf het begin van de landingsbaan. De breedte van dat gebied is – afhankelijk van weersomstandigheden – zo’n 10 kilometer. De onderzoekers noemen dit de ‘pluim’. Schiphol heeft met zes landingsbanen en twee richtingen potentieel twaalf van die pluimen. Het werkelijke aantal ligt iets lager omdat niet iedere baan in twee richtingen wordt ingezet.
Ook in de Verenigde Staten werden de onderzoeksresultaten door de vliegindustrie weggewuifd als zou het ultrafijnstof afkomstig kunnen zijn van tal van andere bronnen. Daarom werd het gemeten ultrafijnstof ook aan een chemische analyse onderworpen. Daaruit bleek klip en klaar dat de onderzoekers het bij het rechte eind hadden en niet de manipulatieve vlieglobby.
Ernstige gezondheidsproblemen
Wat zijn de gezondheidseffecten van ultrafijnstof? Omdat deze deeltjes zo klein zijn, dringen ze diep door in de longen en passeren ze het membraan waardoor ze in het bloed terechtkomen. Zo krijgen de deeltjes toegang tot alle organen en zelfs tot de ongeboren vrucht. De deeltjes zijn klein genoeg om ook het zenuwstelsel en de hersenen binnen te dringen.
Tot op heden zijn bewijzen gevonden dat ultrafijnstof astma, allergieën, ademhalingsproblemen, hartaanvallen, herseninfarcten en kanker veroorzaakt. Nieuw onderzoek rond Boston Airport geeft aan dat het stof ook dementie, Alzheimer en hersentumoren kan veroorzaken.
Hierbij moet direct de kanttekening worden geplaatst dat ultrafijnstof slechts een klein deel is van alle ziekmakende uitstoot door het vliegverkeer. Over de uitstoot van onder meer zeer zorgwekkende stoffen is op deze site al veelvuldig geschreven.
Omwonenden eisen miljard dollar schadevergoeding
Geschrokken van de uitkomsten doet de University of Washington op dit moment vervolgonderzoek naar de gezondheid van 670.000 mensen die binnen een straal van 16 kilometer (10 mijl) wonen rond het vliegveld in Seattle. De eerste resultaten blijken zo verstrekkend en zo duidelijk dat omwonenden inmiddels een massaclaim tegen het vliegveld hebben opgetuigd om de gezondheidsschade te verhalen en de omgeving van het vliegveld schoon te maken. De eis is een bedrag van een miljard dollar.
Aangetoond is inmiddels dat baby’s binnen het gebied een significant lager geboortegewicht hebben en dat zij vaker dan elders te vroeg worden geboren. Het aantal ziekenhuisopnames ligt aantoonbaar hoger, hartziekten komen vaker voor, net als diabetes, astma en herseninfarcten. De levensverwachting van dit deel van de bevolking is lager dan elders. Bewezen is bovendien dat de gezondheidsproblemen bij deze mensen al vóór de geboorte beginnen en voortduren tijdens iedere fase van hun leven.
Gewone huizen blijken nauwelijks bescherming te bieden tegen het gevaar van ultrafijnstof: gemiddeld wordt binnenshuis nog steeds de helft van de concentratie buitenshuis gemeten. Daarmee overschrijdt het niveau alle grenzen die bij voorbeeld aan de industrie worden gesteld.
En Harbers? Die wacht op vervolgonderzoek
Ondanks alarmerende rapporten van RIVM en dringende adviezen van onder meer de Gezondheidsraad, heeft het kabinet nog geen begin van een plan om de ultrafijnstofuitstoot van het vliegverkeer aan te pakken. Keer op keer mikt de minister op vervolgonderzoek. Daarmee wordt de implementatie van maatregelen steeds opnieuw uitgesteld en blijven platformmedewerkers én omwonenden met de gebakken peren zitten.
Sla dit artikel op in uw favorieten
Remo Natali
Beste LS.,
Ik lees:
” In de terminal werd slechts een waarde van 4.500 gemeten – de airconditioning van het vliegveld maakt dus een enorm verschil.”
Het lijkt me sterk dat dit UFP betreft. Zover ik weet kunnen reguliere HVAC-systemen geen UFP filteren.
Met vriendelijke groet,
Remo Natali
I
Ik ben bang dat als het om de Polderbaan gaat, de pluim fijnstof op zeker 40 km afstand van Schiphol een probleem is, ipv slechts tot 20 km. Ze komen hier ook al dagelijks achter elkaar door onder de 600 meter over. Erg zorgelijk dit.
Gert
Kijk maar eens op Flightradar of Planefinder hoe de vliegtuigen vliegen. Let maar eens op centrum Den Haag, het Binnenhof, waar de politiek zit. Vliegtuigen worden daar om heen geleid, mijden het centrum. En woont/werkt de koninklijke familie daar ook niet ergens in de buurt? Op Donderdorp.nl zie je dat bv 26mei (vrijdag voor Pinksteren), Den Haag centrum 44 vliegtuigen over zich kreeg, wij 540.
Gert
Ja diep triest, gaat ten koste van onze gezondheid en daarmee kwaliteit van leven en leidt tot een eerdere dood. En hoe krijgen we het voor mekaar, geen krimp in de luchtvaart, wel in de zorg.
Pepijn
Lang verhaal kort, moord met voorbedachte rade. Niet meer en niet minder.
Loek
Harbers kan beter gevolgonderzoek instellen.
Jeroen
Zéér zorgelijk. Ik woon meer dan 16 kilometer van Schiphol, maar hier in Oegstgeest komt iedere minuut op krap 500 meter hoogte direct over het huis een vliegtuig richting Schiphol over. Tot voorbij Nieuw-Vennep vliegen ze nog steeds op die hoogte om pas daarna het laatste stukje te dalen. Het maakt tegenwoordig niet meer veel uit wat de windrichting is, je bent hier altijd de klos. Op een 1e kamer verkiezingsdebat werd uitgelegd dat Noord-Holland zich heel goed verenigd heeft en voor elkaar heeft gekregen dat juist de Kaagbaan en de Polderbaan maximaal benut worden alvorens andere banen te gebruiken. Ook werd daar erkend dat vliegtuigen onnodig laag over Oegstgeest overvliegen, en dat daar geen enkele goede reden voor is. Het zou enkel een instructie van de Overheid, de grootste aandeelhouder van Schiphol, aan de luchtvaartdienst behelzen om hier op een betere hoogte over te vliegen. Verder werd ook aangegeven dat de gemeente Amsterdam, ook groot aandeelhouder vanSchiphol, onder qanvoering van de GroenLinksfractie zich maximaal heeft ingezet om het vliegverkeer over de stad Amsterdam te beperken. Ze zijn wél aandeelhouder en profiteren van de winst, maar willen het eigen electoraat zoveel mogelijk ontzien en dus de ellende naar andere inwoners van Nederland verplaatsen. Klasse GroenLinks!!!
Josje
Reactie uit Amsterdam: vooropgezet dat ik absoluut niets wil afdoen aan de ellende in Oegstgeest. Dat het daar een verschrikking is was me al duidelijk uit de vele meldingen op Vliegherrie.nl. Ik ken de verhalen dat er afspraken zijn om Amsterdam te ontzien en die berusten ongetwijfeld op waarheid. Maar dat ‘ontzien’ is inmiddels wel zeer relatief. In grote delen van Amsterdam is het ook nooit meer rustig, cq is het bijna dagelijks een enorme klereherrie. En wat bewoners buiten de ring menen, dat de binnenstad wordt ontzien, klopt sinds een paar jaar ook niet meer. Er wordt schaamteloos op een meter of 400-500 over hartje binnenstad, het dure Oud Zuid en het Vondelpark gevlogen. Dit is een goede illustratie van het feit dat het niet meer lukt de overlast weg te retoucheren door verdeel- en heerspolitiek. Alleen al omdat we hier inmiddels te maken hebben met overlast van vier banen. Wat mij als Amsterdammer nog het meest verbaast is dat veel stadgenoten en toeristen er laconiek onder lijken te blijven en rustig op hun terrasje blijven zitten als er om de haverklap 80 dB overbuldert – maar ja, naar binnen vluchten is ook weer zo wat, niet cool in elk geval. Halsema – fan van de Metropoolregio Amsterdam en de filosofie dat de stad zo veel mogelijk moet profiteren van internationale ‘connectivity’ – denkt waarschijnlijk dat ze pas een probleem heeft als er massaal protest komt. En laat ons hier dus ook tot nader order in de herrie zitten.
Bourree
Hoop en wanhoop zijn de belangrijkste grondstoffen voor verandering.
Dimitri
Zembla 15 juni, het bewijs dat we allemaal maar een nummer zijn, pfas wordt aan de ene kant de grond en het water gedumpt en 50 mtr verderop wordt er drinkwater gewonnen.
Het interesseert ze gewoon helemaal niets!
Future survival
Het begint erop te lijken dat wíj́ allemaal ook grondmedewerkers van Schiphol zijn. En dat die ziek worden en vervoegd overlijden interesseert niemand (politici, Schiphol, vliegmaatschappijen en inspecties).
Een vriend vertelde me over de serie “Extrapolations”. Die speelt zich af vanaf 2037. De mensen die naar buiten kijken, zien een oranje gekleurde lucht door de vele bosbranden. De lucht is zo wie zo vervuild, bosbranden of niet. Aan het weerbericht is een “luchtwegbericht” toegevoegd die waarschuwt of (meestal niet) en hoe lang (een kwartier per dag) mensen naar buiten kunnen.
Mensen zitten meestal binnen in hun huizen. En laten door computers hun raamuitzicht aanpassen. Naar een ooit gezonde skyline, een gezond bos met gezonde bomen, een strand met mooie blauwe luchten. Er wordt naarstig gezocht naar de allerlaatste ‘exemplaren‘ van dieren die nog leven maar de meesten zijn al extinct.
Vroeger noemden we dit sort series “Science fiction”. Ik wil hierbij een nieuw genre introduceren: “Future survival”. Want de wereld zal er zo uit gaan zien zonder dat politieke helden opstaan die snel en flink aan de noodrem gaan trekken voor hunzelf, al onze kinderen, kleinkinderen en de generaties daarna, dieren, planten, zeeën, eten etc, kortom de aarde. Ons huis.
Maar hier in Nederland doen we nóg een onderzoek. En stellen we echte beslissingen weer jaren uit. En in de rest van de wereld zijn het ook alleen woorden maar geen daden. Future survival wordt realiteit zo.
Pascal
“Omwonenden eisen miljard dollar schadevergoeding”. Smartengeld is goed maar lost het probleem niet op. Dan kan alleen door minder\niet te vliegen boven onze huizen.
SchipholWatch
De omwonenden in de VS eisen vooral vergoeding van de kosten voor het schoonmaken van hun leefomgeving en wegens geleden gezondheidsschade (medische behandelingen etc). Bij ons weten speelt smartengeld geen rol in de claim.
Peter van Weel
Toch ben ik voor een rechtzaak door ons burgers. Keer op keer blijkt dat dit de enige weg is waardoor de overheid (die eigenlijk onze belangen zou moeten behartigen!) gedwongen wordt om in actie te komen. Laten we massaal beginnen de omgevingsdienst en de luchtverkeersleiding een kopie van dit bericht te sturen. Dan kunnen ze later nooit voor de rechter beweren dat ze onschuldig zijn omdat ze niet geïnformeerd waren en er geen claims van bewoners lagen.
ir. B. van Marlen
Dit is natuurlijk een heel alarmerend bericht. Ik was er al van op de hoogte want heb dit webinar meegemaakt. Onder de hoogfrequente vaste routes naar de Polderbaan en de Kaagbaan kan dit ook relevant worden, als het zo al niet nu is.
I&W en de sector zullen er alles aan doen dit inderdaad te bagatelliseren en onderzoek te beloven (wellicht door ‘onafhankelijke’ instellingen mede betaald vanuit de luchtvaart), dat over jaren zal aantonen dat het wel meevalt, en waarvan de resultaten pas na de invoering van de luchtruimherziening zal uitkomen. Wegens mogelijk ‘capaciteitsverlies’ worden die ‘optimale vaste routes’ vervolgens natuurlijk nooit meer teruggedraaid.
Inmiddels heeft een hele grote groep luchtvaarttrollen zich verenigd in de actie @RedSchiphol en roeptoetert men dat er wel 13000 banen verloren zullen gaan bij de gematigde (en onvoldoende) krimpvoornemens. Harbers speelt het spelletje mee vanuit de gewoonlijke VVD-schijnheiligheid en komt met opmerkingen dat de geluidhinder voor sommigen wel wat zou kunnen toenemen.
Er verandert in dit dossier nooit iets en gedragingen uit het verleden zijn een absolute garantie voor de toekomst.
Wij gaan de prijs betalen met onze gezondheid! Dit mag ook gewoon volgens de luchtvaartwetten.
PS: Inmiddels ben ik al weer drie nachten in volledig mijn slaap gestoord door de laagfrequente vliegtuig¬dreun van de opstijgers. KLM B747-406F nr. MPH7121 mocht met 76 dB(A) overdreunen (over nm27) om 23:03 op slechts 1074 m hoogte en MPH8321 om 00:19 op 1173 m met 73.2 dB(A). En na 05:00 komt de terreur van Transavia over ons heen tussen de 60-65 dB(A). Dit heet ‘duurzame luchtvaart’, maar het enige echt duurzame is de herrie en de vervuiling!
Josje
Als wij als gedupeerden al denken dat er nooit iets gaat veranderen dan kunnen we net zo goed ophouden met SchipholWatch, steunen van de rechtszaak en het doen van meldingen. Laten we in dit geval hopen dat u wel gelijk hebt (want dit is inderdaad het voor de hand liggende scenario, extrapolerend vanuit het verleden) maar geen gelijk krijgt… We mogen de politiek hier niet meer mee weg laten komen.
Bourree
꧁•⊹٭Cursief de Bourree٭⊹•꧂
Regels zijn regels. Het ouderlijk-cliché klinkt nog na in de huiskamer. “Maar dat is toch niet eerlijk!” De deur werd hard dichtgegooid en erachter klonk zacht gesnotter. Pubers zijn leuk!
Als regels, door onze politici worden opgenomen in wetten, moet men zich eraan houden. Een eventueel oordeel van een rechter baseert zich dan op deze geschreven wet. Daarmee kan een zaak die wordt beoordeeld door een rechter, als gerechtigheid worden uitgelegd, ook al is het onrechtvaardig. Dat is niet de schuld van een rechter maar van onze politici die niet in staat zijn een “degelijke wet” te schrijven.
Dit geldt ook voor geluidsnormen die bij de overgang van Ke naar Lden veel te soepel zijn opgesteld ( en bedankt) ten koste van omwonenden. Te gemakkelijk wordt deze norm, door onderhoud of andere flutredenen,verschoven naar een andere plek zodat daar de normen gruwelijk worden overschreden, maar gemiddeld rechtmatig blijven. Voor de schadelijke PFOS werd op verzoek van Schiphol een veel gunstigere norm voor de luchtvaart ingesteld door de provincie Noord-Holland. U vraagt wij draaien.
Als onderzoeken herhaaldelijk uitwijzen dat de uitstoot van o.a. ultrafijnstof ernstige schade aan burgers toebrengt, zou je kunnen verwachten dat het alarm afgaat en er direct gehandeld wordt om werknemers en bewoners te beschermen. Dhr Harbers laat ons liever nog wat langer enorme risico’s lopen door nog meer onderzoek af te wachten, waarschijnlijk totdat er een onderzoeksresultaat uitkomt dat weer gunstig is voor de luchtvaart. Ultrafijn… zo’n verantwoordedlijk wegkijkende minister!
Gefrustreerd sla ik de deur keihard achter mij dicht. Als u goed luistert hoort mijn gesnotter.
Steun Schipholwatch!
Josje
Lijdzaam afwachten hoe onze gezondheid wordt gesloopt is geen optie meer – we moeten collectief maatregelen afdwingen. Hoewel ik vrees dat er al veel te veel schade is aangericht. Ik heb persoonlijk, wonend in Amsterdam West vlak onder de Oostbaan, vrijwel het hele jaar door last van geïrriteerde luchtwegen. Dit sinds ettelijke jaren, maar toen ik in deze buurt kwam wonen en er nog nauwelijks overheen werd gevlogen was dat niet zo. Ik slik me rot aan anti-oxidanten en vitamines om nog enige illusie te houden dat ik mijn gezondheid kan beschermen. Minister Harbers moet in actie komen. Om te beginnen: ultra laagvliegen over woonkernen per direct verbieden. Alleen al daarom is snelle krimp van het luchtverkeer onvermijdelijk. Het luchtruim kan deze overkill aan vliegtuigen eenvoudigweg niet verwerken. Onze lichamen al helemaal niet.
Verstoring en vervuiling
Onderzoekje hier, onderzoekje daar, en rekken maar.
Er komt ook een onderzoekje naar de veel snellere opwarming dan verwacht: deze droogte periodes had ‘men’ pas over 30 jaar verwacht volgens Trouw.
Tot 22.000 vliegtuigen permanent in de lucht (zie uk.flightaware.com rechtsonder het overzicht), wat heeft dit continue verstoringseffect voor gevolgen?
De luchtvaartindustrie zal wel weer buiten dit ‘onderzoek’ worden gehouden.
Zoals altijd. Vervuiling, verstoring, het gaat maar door van ons belastinggeld.
En dan zijn we allemaal verbaasd als/dat we ziek worden.
Jonathan de B
En ik voer thuis een discussie met het gezin omdat ik niet met het vliegtuig op vakantie wil. “iedereen gaat met het vliegtuig en zo kunnen we nooit eens ergens anders heen” zijn de verwijten die ik naar mijn hoofd geslingerd krijg.
Het lijkt of het recht om 2 weken een vliegvakantie te kunnen hebben belangrijker is
dan het recht om gezond te kunnen wonen.
M
We moeten bidden voor gerechtigheid.
Gebeds beantwoording is alleen via Jezus
Dus Schiphol moet krimpen.
Rotterdam Airport dicht en privetjets onmiddellijk verbieden.