Burgers voor een gezonde leefomgeving en dus voor krimp van Schiphol

Economie

Economen hekelen hubmodel Schiphol

website esb.nu

Deze week verscheen de luchtvaartspecial van economenvakblad ESB (illustratie: website esb.nu)

5
(94)

Deze week publiceert het toonaangevende economenvakblad ESB een heuse luchtvaartspecial met als belangrijkste boodschap aan de politiek om het hubmodel van Schiphol eens goed onder de loep te leggen en de roze bril af te zetten.

Deel op XDeel op Linkedin

De staatssteun aan KLM is niet langer vanzelfsprekend, zo meldt het blad in het hoofdredactioneel commentaar. “Het bedrijf staat onder toenemende druk. Maatschappelijk vanwege de geluidsoverlast, de stikstofuitstoot en de bijdrage aan de opwarming van de aarde. En economisch vanwege de opkomst van de lowcostcarriers en een structurele afname van het aantal zakelijke reizigers.”

In één van de bijdragen in het nummer proberen twee economen lessen te leren uit eerdere Amerikaanse steunoperaties nadat de vliegmarkt was ingestort. Daar bleek dat staatssteun op de korte termijn weliswaar enigszins helpt, maar dat structurele veranderingen in de markt nodig zijn om de sector gezond te krijgen.

Niet het in de lucht houden van nationale carriers door alle individuele Europese landen biedt soelaas, maar fusies en rationalisering van het netwerk van bestemmingen.

Staatssteun zit in de weg
Staatssteun zit dergelijke ontwikkelingen in de weg en zorgt ervoor dat de inefficiëntie in stand wordt gehouden. “De parallellen met de Rotterdamse scheepsbouwer Rijn-Schelde-Verolme uit de jaren ’70 dringen zich op. Ook toen ging het om een sector waarin de overheid van oudsher een grote rol speelde. En ook hier was het een plotselinge vraagschok (de oliecrisis) die de structurele veranderingen in de sector in een stroomversnelling bracht.”

Destijds steunde de Nederlandse overheid de scheepsbouwer met grote sommen geld en bleef dat doen, zelfs terwijl al duidelijk was dat er structurele veranderingen waren opgetreden binnen die sector. Uiteindelijk ging RSV alsnog failliet en ging de belastingbetaler voor miljarden het schip in.

“Een dergelijke situatie moet bij KLM worden voorkomen. De Nederlandse staat kan zich beter hard maken voor het afbouwen van staatssteun in Europa in plaats van te kiezen voor een steeds grotere rol in het bedrijf.”

Overstappers dragen niets bij
De economen zijn niet blind voor het belang van de verbinding van ons land met andere delen van de wereld. Maar dat hoeft niet per se door met Schiphol vast te houden aan het hubmodel waarvoor veel buitenlandse overstappers naar de nationale vliegveld worden gevlogen.

ESB stelt dat de staat het belang van de hubfunctie overdrijft. Het eigenbelang van KLM en Schiphol staat buiten kijf, legt econoom Eric Pels uit, maar het macro-economisch belang is veel kleiner. “De overstappers dragen immers nauwelijks bij aan de Nederlandse economie.”

Bovendien, tegenover de bedrijfseconomische en macro-economische winst staan maatschappelijke kosten. Een hub zorgt nu eenmaal voor meer overlast en vervuiling dan een vliegveld dat alleen de lokale markt bedient.

Fundamentele discussie nodig
“Het is niet eenvoudig de verschillende kosten en baten van de luchtvaart af te wegen. Niet alleen door de verschillende aard ervan, maar ook door de schaal waarop het speelt. De baten van verbondenheid slaan lokaal neer, maar ook de geluidsoverlast en de stikstofuitstoot. Terwijl de CO2-uitstoot een mondiaal probleem is voor de opwarming van de aarde.”

Met de luchtvaartspecial hoopt het economenvakblad ESB een gedegen input te geven voor het debat in de Tweede Kamer op 24 februari aanstaande. “Het is te hopen dat dit debat zich niet alleen richt op de huidige steunmaatregelen, maar een fundamentele discussie zal zijn over de rol van de overheid in de sector.”

Interessant bericht? Overweeg aub een donatie via iDeal.

Wat vindt u van dit artikel?

Klik op een ster om het stuk te waarderen

Gemiddeld 5 / 5. Aantal stemmen: 94

Nog geen stemmen. Geef als eerste uw mening!

FavoriteLoadingSla dit artikel op in uw favorieten
  1. Haes

    Met overwegend dezelfde bestuurders, partijen, coalities etc gaat er niets veranderen! De ogen waren dicht, ze zijn dicht en ze blijven dicht . Ook al staan alle seinen inmiddels op oorverdovend rood… Het is niet slechts een economisch verhaal. De gezondheid van de burger wordt doelbewust ondermijnd. De wet wordt overtreden
    Schiphol moet voor de rechter.

    12
  2. Hans S.

    Zou niet een oplossing zijn om de transfer passagiers een forse overstapheffing te laten betalen? Dat maakt de hub en spoke model minder aantrekkelijk en meer opbrengsten (voor het Rijk, in casu de Nederlandse bevolking).

    4
  3. Hans S.

    Zou niet een oplossing zijn om de transfer passagiers een forse overstapheffing te laten betalen? Dat maakt de hub en spoke model minder aantrekkelijk en meer opbrengsten (voor het Rijk, in casu de Nederlandse bevolking).

    3
    • Rob

      Je zou al kunnen beginnen dat ze evenveel betalen als de directe passagiers. Overstappers zijn nu vrijgesteld van de ticket tax en betalen minder luchthavenbelasting. En de KLM rekent minder aan een overstapper (inclusief gratis overstapticket) dan aan de passagier direct vanaf Schiphol. Er zijn daarom Nederlanders die eerst naar Duitsland of België reizen om vanaf daar met een overstap op Schiphol naar hun bestemming te reizen.

      9
    • Naar de kern van het probleem

      Dat zal inderdaad wel zijn wat er besloten gaat worden. Kortzichtig zou ik dat vinden.

      Want in een land als Nederland (wat voor de helft onder de zeespiegel ligt zoals we allemaal weten) bestaat de luxe niet meer om in het soort oplossingen te denken om alleen kosten te verhogen. Oplossingen moeten zich richten op de kern van het probleem (te veel vliegen) waardoor onder andere de hub functie zou moeten worden geschrapt.

      Want kostenverhoging lost natuurlijk de geluidsterreur, luchtvervuiling, bodemvervuiling, vernietiging leefomgeving, vernietiging leefbaarheid, vernietiging gezondheid omwonenden, giftige stoffen uitstoot, klimaatvervuiling, natuurverwoesting. geen innovatiekracht, onmogelijkheid tijdig vergroenen/ verduurzamen van luchtvaart niet op.

      6
  4. Kijk naar de toekomst

    Terecht wordt het commissiedebat I&W aangehaald:

    Het is in dit verband dat slechts enkele, zwaar belobbyde kamerleden door I&W en de VVD minister(s) steeds weer worden ingepakt.

    Immer via een overvolle agenda met oud Maiport-beleid. Ook voor 24 februari weer tal van punten op basis van de periode Cora van Nieuwenhuizen (deels Barbara Visser) met slechts 6 minuten spreektijd per fractie!

    Zou dit niet als eerste stap doorbroken moeten worden via een gerichte campagne van alle bewonersplatforms, ORS bewonersdelegatie en de betrokken milieu organisaties?

    15
  5. Rob

    Opnieuw een lange rij economen die zich uitspreken tegen het zogenaamde mainportbeleid. Indien je de kosten en baten analyseert dan komen per saldo de baten terecht in het buitenland (goedkoop overstappen op Schiphol) en Nederland blijft met de vervuiling en kosten van vele steunoperaties zitten. Opvallend is dat juist partijen die hechten aan het Nederlandse economische belang en kritisch zijn op het buitenland de mainport zo omarmen. Ik begrijp deze nationale trots (wat de onderliggende motivatie is) niet zo. Of hetzelfde vliegtuig nu in licht blauwe of andere kleuren is gespoten maakt toch niet zo veel uit. En bij Utrecht centraal hebben we het nooit over hoe groot dit station is, bij Schiphol zou het ineens belangrijk zijn.

    18
    • ReindeR Rustema

      Grootste fietsenstalling ter wereld is onderscheidender dan een kek blauw logo met drie letters en een kroontje. Blauwe uniformen… Die vermeende trots op KLM zou ook eens gemeten moeten worden naar leeftijd. De vergrijzing speelt vast mee. Allemaal mensen die opgegroeid zijn met KLM decennia. Vast ook belangrijke momenten in privélevens, vakanties, emigraties, etc. Jongeren hebben dat vast allemaal niet, die vliegen goedkoop. Het leven gaat door, maak maar een speelgoedmerk van KLM, vliegtuigjes. Of KLM Travel, om vakanties bij te boeken. Al die vliegtuigen en het personeel kan overgedaan worden aan Air France.

      8
  6. Moloch Schiphol, waar alles aan wordt opgeofferd

    In het commissiedebat I&W zou een reëele kijk op het huidige moloch Schiphol een doorbraak zijn. Hoe gaat het nu echt? In plaats van: hoe kunnen we alles eraan opofferen, dingen verdraaien, vertragen, doorduwen, op de lange baan schuiven en loze beloftes doen.

    Er zijn/ liggen genoeg gedegen signalen, onderzoeken, deskundigen (zoals de economen genoemd in bovenstaand artikel) en ervaringen die een andere koers van de moloch Schiphol meteen rechtvaardigen. En niet pas in 2050.

    Er zijn nu voornamelijk nog maar negatieve Schiphol effecten:
    – geluidsterreur
    – luchtvervuiling
    – bodemvervuiling
    – vernietiging leefomgeving
    – vernietiging leefbaarheid
    – vernietiging gezondheid omwonenden
    – giftige stoffen uitstoot
    – klimaatvervuiling
    – natuurverwoesting
    – geen innovatiekracht
    – onmogelijkheid tijdig vergroenen/ verduurzamen van luchtvaart

    Ik kijk uit naar de nieuwe bestuurscultuur, waar een paard een paard genoemd wordt, en een moloch een moloch (“iets waaraan alles opgeofferd moet worden,”).

    Er zou in dit commissiedebat toch ook aandacht zijn voor de schokkende meldingen op vliegherrie.nl? Staat niet op de agenda,

    35
  7. Leon Adegeest

    Zou verstandig zijn als econometrist en VVD-kamerlid Daniel Koerhuis zich dit weekend goed gaat inlezen in deze voor zijn luchtvaart-dossier relevante economische analyses. Want er zijn grenzen aan tweeten zonder last en ruggespraak, wil je geloofwaardig blijven als gekozen volksvertegenwoordiger en woordvoerder luchtvaart.

    35

Geef een reactie op Reactie annuleren

Translate